Presidenti Donald Trump mirëpriti presidentin francez, Emmanuel Macron në Shtëpinë e Bardhë për bisedime të hënën në një moment pasigurie të thellë për të ardhmen e marrëdhënieve transatlantike, me Trump i cili duket se ka transformuar politikën e jashtme amerikane, dhe që kërkon t'i japë fund shpejt luftës së Rusisë në Ukrainë.
Të dy liderët e nisën ditën e tyre duke marrë pjesë në një takim virtual më shumë se dy orësh me drejtuesit e tjerë të grupit të shtatë ekonomive për të diskutuar luftën.
Trump, gjithashtu, ka bërë kërkesa për të marrë territore në Grenlandë, Kanada, Gaza dhe Kanalin e Panamasë, si dhe minerale të çmuara tokësore të rralla nga Ukraina. Pak më shumë se një muaj pas mandatit të tij të dytë, presidenti "America First" ka hedhur një hije të madhe mbi atë që diplomatët veteranë amerikanë dhe ish-zyrtarët e qeverisë e kishin konsideruar si praninë qetësuese të Amerikës për stabilitetin dhe vazhdimësinë globale.
Pavarësisht nga disa luhatje të dukshme, fuqia ushtarake, ekonomike dhe morale e Shteteve të Bashkuara ka dominuar epokën e pas Luftës së Dytë Botërore, veçanërisht pas përfundimit të Luftës së Ftohtë me rënien e Bashkimit Sovjetik. E gjithë kjo mund të humbasë nëse Trump ecën përpara dhe SHBA braktis parimet sipas të cilave u themeluan Kombet e Bashkuara dhe shumë organe të tjera ndërkombëtare.
“I vetmi përfundim që mund të nxirrni është se 80 vjet politikë për t'u ngritur kundër agresorëve sapo është hedhur në erë pa asnjë lloj diskutimi apo reflektimi,” tha Ian Kelly, një ambasador i SHBA në Gjeorgji gjatë administratës së Obamës dhe Trumpit të parë dhe tani profesor në Universitetin Northwestern.
"Jam i dekurajuar për shumë arsye, por një nga arsyet është se kisha marrë njëfarë inkurajimi në fillim nga referencat e përsëritura për 'paqe përmes forcës'," shtoi Kelly. "Kjo nuk është paqe përmes forcës - kjo është paqe përmes dorëzimit."
Vizitat nisin në përvjetorin e luftës në Ukrainë
Trump, një republikan, po pret Macron të hënën, në trevjetorin e luftës në Ukrainë. Trump do të zhvillojë një takim të enjten me një tjetër udhëheqës kyç evropian, kryeministrin britanik, Keir Starmer.
Vizitat e tyre vijnë pasi Trump tronditi Evropën me kritika të përsëritura ndaj presidentit ukrainas, Volodymyr Zelenskyy për dështimin për të negociuar përfundimin e luftës dhe për kundërshtimin e shtytjes për të nënshkruar një marrëveshje që i jep SHBA-së akses në mineralet e tokës të rralla të Ukrainës, të cilat mund të përdoren në industrinë amerikane të hapësirës ajrore, mjekësore dhe teknologjike.
Udhëheqësit evropianë ishin gjithashtu të tronditur nga vendimi i Trump për të dërguar ndihmës të lartë për bisedime paraprake me zyrtarët rusë në Arabinë Saudite pa zyrtarë ukrainas ose evropianë në tryezë.
Një tjetër përplasje do të zhvillohet në OKB të hënën pasi SHBA propozoi një rezolutë konkurruese që i mungojnë të njëjtat kërkesa si ajo nga Ukraina dhe Bashkimi Evropian që forcat e Moskës të tërhiqen menjëherë nga vendi.
Në lidhje me marrëveshjen e mineraleve, Zelenskyy fillimisht u shpreh se ajo nuk jepte garanci për sigurinë e Ukrainës. Ai tha të dielën në X se "ne po bëjmë përparim të madh", por vuri në dukje se "ne duam një marrëveshje të mirë ekonomike që do të jetë pjesë e një sistemi të vërtetë garancie të sigurisë për Ukrainën".
Zyrtarët e administratës Trump thonë se presin të arrijnë një marrëveshje këtë javë që do të lidhte më afër ekonomitë e SHBA-së dhe Ukrainës – gjëja e fundit që Rusia dëshiron.
Ajo pason një grindje publike, me Trump që e quajti Zelenskyy një "diktator" dhe akuzoi në mënyrë të rreme Kievin për fillimin e luftës. Rusia, në fakt, pushtoi fqinjin e saj më të vogël dhe më pak të pajisur në shkurt 2022.
Zelenskyy, i cili tha të dielën në përgjigje të një pyetjeje se do ta shkëmbente zyrën e tij për paqen ose për t'u bashkuar me NATO-n, më pas zemëroi Trump duke thënë se presidenti amerikan po jetonte në një "hapësirë dezinformimi" të krijuar nga Rusia. Përballja me Trump mund të mos jetë qasja më e mirë, thonë analistët.
“Përgjigja ndaj Presidentit Trump, që ju kërkon diçka, është të mos e bëni menjëherë. Atëhere merrni këtë lloj reagimi,” tha adm. në pension Mark Montgomery, një bashkëpunëtor i lartë në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive.
Ai shtoi: “Kjo është pjesë e një çështjeje më të gjerë ku unë e di që administrata e karakterizon veten si përçarëse. Mendoj se një term më i mirë mund të jetë destabilizuese. Dhe, për fat të keq, destabilizues ndonjëherë jemi ne dhe aleatët tanë.”
Kjo dinamikë e ndërlikuar e bën detyrën e kësaj jave edhe më të vështirë për Macron dhe Starmer, udhëheqës të dy prej aleatëve më të afërt të Amerikës, teksa përpiqen të lundrojnë në bisedimet me Trump.
Bisedime të larta midis liderëve evropianë dhe amerikanë
Macron tha se ai synonte t'i tregonte Trumpit se është në interesin e përbashkët të amerikanëve dhe evropianëve që të mos tregojnë dobësi ndaj Putinit gjatë negociatave të udhëhequra nga SHBA për t'i dhënë fund luftës në Ukrainë. Ai sugjeroi gjithashtu se do të argumentojë se mënyra se si Trump e trajton Putinin mund të ketë pasoja të mëdha për marrëdhëniet e SHBA me Kinën, konkurrenti më i rëndësishëm ekonomik dhe ushtarak i Shteteve të Bashkuara.
“Nuk mund të jesh i dobët përballë Presidentit Putin. Nuk jeni ju, nuk është marka juaj tregtare, nuk është në interesin tuaj”, tha Macron në rrjetet sociale. “Si mund të jesh atëherë i besueshëm përballë Kinës nëse je i dobët përballë Putinit?”
Megjithatë, Trump ka treguar një masë të konsiderueshme respekti për liderin rus. Trump tha këtë muaj se do të dëshironte të shihte Rusinë t'i bashkohej asaj që tani është G7-të e ekonomive kryesore. Rusia u pezullua nga G8 pas aneksimit të rajonit të Krimesë të Ukrainës nga Moska në vitin 2014.
Trump hodhi poshtë ankesat e Zelenskyy për mospërfshirjen e Ukrainës dhe Evropës në hapjen e bisedimeve SHBA-Rusi.
Putin, nga ana tjetër, dëshiron të bëjë një marrëveshje, argumentoi Trump të premten. “Ai do të bëjë një marrëveshje. Sepse po të donte, do të merrte të gjithë vendin”, shtoi Trump.
Respekti ndaj Putinit ka lënë të shqetësuar disa diplomatë të vjetër.
“Administrata duhet të mendojë të shkojë në një drejtim tjetër, sepse kjo nuk do të funksionojë,” tha Robert Wood, një diplomat karriere në pension i cili shërbeu në administrata të shumta republikane dhe demokrate. “Le të mos tallemi: Rusia e filloi këtë luftë dhe përpjekja për të rishkruar narrativën nuk do t'i shërbejë interesave më të mira të SHBA-së apo aleatëve tanë.” AP
/rtsh.al/
