Një shkrimtar unik dhe të papërsëritshëm e konsideron Joakim Rëm kolosin e letrave shqiptare, Ismail Kadare, i cili përktheu në gjermanisht librat e tij. Në një intervistë ekskluzive për emisionin “Ekspres” në RSTH, Rëm tregon edhe njohjen me Kadarenë, fillimisht si autor dhe më pas edhe si person.
“Nga shtypi shqiptar e mora lajmin e trishtë. Me Kadarenë si autor jam njohur në mesin e viteve 70’, ku në Gjermani doli një roman i përkthyer nga frëngjishtja në atë kohë me titullin “Gjenerali i Ushtrisë së vdekur” por për çudi Shqipëria e këtij romani nuk ishte në përputhje me idetë tona. Kontaktin e parë personal me Ismailin e kisha në vitin 1985 në Hotel Tirana në lidhje me planin e një botimi të mundshëm. Ai ishte shumë i sjellshëm, miqësor, por edhe i kujdesshëm sepse në atë kohë në ambientet e Hotel Tirana dihej që ishte në mbikëqyrje. Unë mora përsipër të përkthej librin ‘Kronikë në gurë’”, tregon ai.
Ndalur te marrëdhëniet me gjeniun e letërsisë shqiptare, Rëm shprhet: “Unë pas vitit ’85 kisha kontakte të rregullta me Ismailin, ndërsa sa i përket përkthimit ai nuk ndërhynte kurrë, kurrë. Puna e tij ishte të kryente vepra madhështore, ndërsa detyra ime ka qenë transmetimi i tyre në gjuhën gjermani pa cenuar atë madhështi”.
Sipas përkthyesit, Kadare nuk ishte vetëm një shkrimtar, por një fenomen ku shkrihej plotësisht njeriu me letërsinë.
“Me mua ishte shumë miqësor. Në 40 vite që njiheshim, kishim shumë kontakt dhe ishte shumë shumë njerëzor. Si njëri në përgjithësi ishte pak i distancuar dhe kjo shpjegohet lehtë me barrën e famës që duhej të mbante. Por përsa i përket personalitetit të tij ka qenë diçka tjetër që duhet të merret parasysh. Ismaili nuk ka qenë vetëm shkrimtar, por një fenomen. Ai ka patur një shkrirje të plotë të njeriut me letërsinë. Gjithçka që i ndodhte e perceptonte me sensorët e shkrimtarit e regjistroi dhe e përdori më vonë në letërsinë e tij”, tha Rëm.
Kadare u nda nga jetë mëngjesin e kësaj të hëne (1 korrik). Lamtumira e fundit iu dha ditën e sotme, ndërsa emir i tij është i jetësuar përjetësisht në galerinë e pafundme të veprave të tij.
/rtsh.al/
