Diplomatët kryesorë të Grupit 7 të demokracive të industrializuara ranë dakord të premten për një deklaratë të përbashkët që shprehte mbështetjen për Ukrainën dhe një propozim të SHBA-së për armëpushim në luftën trevjeçare, edhe pse politikat tregtare të Presidentit, Donald Trump dhe talljet e tij ndaj Kanadasë mikpritëse lanë në hije bisedimet.
Pavarësisht tensioneve, diplomatë nga SHBA, Britania, Kanadaja, Franca, Gjermania, Italia dhe Japonia, nënshkruan një komunikatë përfundimtare pas disa orësh negociatash të natës vonë. Kishte shqetësime se uniteti dikur i fortë i bllokut ishte në rrëmujë të pakthyeshme nga tarifat e mëdha të Trump për çelikun dhe aluminin dhe kërcënimet për taksa shtesë nëse do kishte hakmarrje.
Edhe pse lufta tregtare dhe komentet e përsëritura të Trump për kthimin e Kanadasë në shtetin e 51-të shpërqendruan nga diskutimet, diplomatët ishin në gjendje të mblidheshin rreth planit të tij të paqes në Ukrainë.
“Anëtarët e G7 riafirmuan mbështetjen e tyre të palëkundur për Ukrainën në mbrojtjen e integritetit të saj territorial dhe të drejtën për të ekzistuar, si dhe lirinë, sovranitetin dhe pavarësinë e saj”, thuhet në komunikatë. “Anëtarët e G7 i bëjnë thirrje Rusisë që të reagojë duke rënë dakord për një armëpushim në kushte të barabarta dhe duke e zbatuar atë plotësisht.”
Përveç kësaj, ata diskutuan, por pa detajuar, vendosjen e sanksioneve të mëtejshme ndaj Rusisë nëse ajo nuk pranon apo respekton armëpushimin, si dhe ofrimin e mbështetjes shtesë për Ukrainën në atë rast.
Komunikata përfundimtare prezantoi qëndrime të përbashkëta jo vetëm për Ukrainën, por edhe për Lindjen e Mesme, luftërat në Afrikë dhe aktivitetin kinez në Detin e Kinës Jugore.
“E gjithë kjo na ka bashkuar”, tha Sekretari i Jashtëm britanik, David Lammy. “Pra, kjo ka qenë një konferencë e unifikuar në të cilën kemi gjetur gjuhën e përbashkët. Dhe unë jam i kënaqur me përpjekjet dhe ndjenjën e ngrohtësisë që ekziston mes partnerëve në G7.”
Për Lindjen e Mesme, komunikata nuk shprehu, siç ka bërë vitet e mëparshme, mbështetje për një zgjidhje me dy shtete të konfliktit izraelito-palestinez. Por ajo pranoi nevojën që palestinezët të kishin një "horizont politik" për të arritur aspiratat e tyre.
Uniteti, por edhe përçarja mes aleatëve
Pavarësisht marrëveshjes për pikat kyçe, politikat e Trump ishin të përparme dhe në qendër të takimit, pasi aleatët u mblodhën për dy ditë bisedimesh në një vendpushim me dëborë në La Malbaie, Quebec.
Të gjithë anëtarët e G7 janë të prekur nga tarifat, por ndoshta askush më shumë se Kanadaja, e vetmja që kufizohet me Shtetet e Bashkuara dhe e vetmja që Trump e ka shigjetuar personalisht me komente të përsëritura nënçmuese për t'u bërë shteti i 51-të.
Sekretari amerikan i Shtetit Marco Rubio, në udhëtimin e tij të parë zyrtar në Kanada dhe i pari në një ngjarje të G7, dëgjoi një sërë ankesash ndërsa u takua me homologët e tij.
Shumë prej tyre, veçanërisht japonezët, i bënë thirrje Rubios që të përdorte ndikimin që ai mund të kishte tek Trump për të kursyer vendin e tyre nga trajtimi i ashpër tregtar. Por Trump ka thënë se nuk do të dorëzohet.
“Ne do të ushtrojmë presion maksimal mbi amerikanët dhe, ndërkohë, do të punojmë në kërkimin e rampave jashtë kufijve”, u tha gazetarëve të premten ministrja e Jashtme kanadeze Mélanie Joly. “Tarifat e Trump do të dëmtojnë amerikanët. Ky është mesazhi ynë, kjo është qasja jonë.”
Si shkoi një takim mes diplomatëve amerikanë dhe kanadezë
Joly tha se diskutimi i saj me Rubion kishte qenë "i sinqertë" brenda kodit diplomatik.
"Doja të kisha një bisedë të sinqertë," tha Joly. "Sigurisht, sovraniteti i Kanadasë nuk është për debat dhe ne patëm një bisedë të gjatë mbi tarifat dhe tregtinë."
Pasi Trump përsëriti në Zyrën Ovale të enjten se "Kanadaja funksionon vetëm si shtet", Joly qëndroi e palëkundur.
“Ajo që i thashë sekretarit është se sovraniteti i Kanadasë nuk është për debat.”, tha ajo të premten. “Nuk ka asnjë argument. Nuk ka asnjë bisedë për këtë.” Ajo shtoi, sikur ti drejtohej atij: “Ti je këtu, ti na respekton, respekton sovranitetin tonë, respekton popullin tonë.”
Rubio më herët kishte minimizuar komentet e Trump, duke thënë se presidenti po shprehte vetëm atë që ai mendonte se do të ishte një ide e mirë. G7 "nuk është një takim për mënyrën se si ne do të marrim Kanadanë," tha ai.
Joly vuri në dukje se shumë nga aleatët mendonin se komentet e Trump ishin një shaka.
"Unë u thashë atyre se kjo nuk është një shaka - Kanadezët janë të shqetësuar, kanadezët janë njerëz krenarë dhe ju jeni këtu në një vend sovran, dhe për këtë arsye, ne nuk presim që kjo të diskutohet, padyshim që nuk është shaka," tha ajo.
Ministrja e Jashtme gjermane Annalena Baerbock tha se vendet e G7 duhet të shmangin panikun dhe postoi një mesazh mbështetjeje për Kanadanë në X, duke shfaqur një foto të saj dhe të shefes së politikës së jashtme të BE-së, Kaja Kallas. "#Solidaritet #Kanada."
Seancat e së premtes u shkurtuan për shkak të nevojës së Joly-t për t'u larguar më herët se sa ishte planifikuar për të marrë pjesë në ceremoninë e betimit të kryeministrit kanadez Mark Carney dhe takimin të parë të kabinetit.
Aleatët mbështesin planin e SHBA për paqen në Ukrainë
Në takimin e G7, armëpushimi i mundshëm 30-ditor në luftën Rusi-Ukrainë që Rubio ndihmoi ndërmjetësimin në fillim të javës ishte një nga temat më të mëdha.
Ukraina ra dakord me propozimin e SHBA-së dhe presidenti rus, Vladimir Putin tha se ai pajtohet në parim, por përcaktoi një mori detajesh që duhen sqaruar përpara se të pranohet .
Deklarata e G7 "theksoi se çdo armëpushim duhet të respektohet dhe nënvizoi nevojën për marrëveshje të fuqishme dhe të besueshme të sigurisë për të siguruar që Ukraina mund të pengojë dhe të mbrohet kundër çdo akti të ripërtërirë agresioni".
Megjithatë, dëshira e dukshme e Trump duke përfshirë edhe thënien se do të dëshironte të shihte Rusinë t’i bashkohej grupit për ta rikthyer atë në G8 – vazhdon të alarmojë anëtarët e G7. Rusia u përjashtua nga G8 pasi mori Krimenë nga Ukraina në vitin 2014.
/rtsh.al/
