SHBA-ja dhe Izraeli kanë kontaktuar me zyrtarë të tre qeverive të Afrikës Lindore për të diskutuar përdorimin e territoreve të tyre si destinacione të mundshme për zhvendosjen e palestinezëve nga Rripi i Gazës, sipas planit të propozuar të Presidentit Donald Trump të pasluftës, thanë zyrtarët amerikanë dhe izraelitë për Associated Press.
Kontaktet me Sudanin, Somalinë dhe rajonin e shkëputur të Somalisë të njohur si Somaliland pasqyrojnë vendosmërinë e SHBA-së dhe Izraelit për të vazhduar përpara me një plan që është dënuar gjerësisht dhe ka ngritur çështje serioze ligjore dhe morale. Për shkak se të tre vendet janë të varfra dhe në disa raste të shkatërruara nga dhuna, propozimi gjithashtu hedh dyshime mbi qëllimin e deklaruar të Trump për të rivendosur palestinezët e Gazës në një "zonë të bukur".
Zyrtarët nga Sudani thanë se kanë refuzuar propozimet nga SHBA, ndërsa zyrtarët nga Somalia dhe Somaliland i thanë Associated Press se nuk ishin në dijeni të ndonjë kontakti.
Sipas planit të Trump, më shumë se 2 milionë banorët e Gazës do të dërgoheshin përgjithmonë diku tjetër. Ai ka propozuar që SHBA të marrin pronësinë e territorit, të mbikëqyrin një proces të gjatë pastrimi dhe ta zhvillojnë atë si një projekt të pasurive të paluajtshme.
Ideja e një transferimi masiv të palestinezëve dikur konsiderohej si një fantazi e skajit ultranacionalist të Izraelit. Por që kur Trump e prezantoi idenë në një takim në Shtëpinë e Bardhë muajin e kaluar, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu e ka përshëndetur atë si një " vizion të guximshëm ".
Palestinezët në Gaza e kanë hedhur poshtë propozimin dhe kanë hedhur poshtë pretendimet izraelite se largimet do të ishin vullnetare. Kombet arabe kanë shprehur kundërshtim të ashpër dhe kanë ofruar një plan alternativ rindërtimi që do t'i linte palestinezët në vend. Grupet e të drejtave kanë thënë se detyrimi ose presioni ndaj palestinezëve për t'u larguar mund të jetë një krim i mundshëm lufte.
Megjithatë, Shtëpia e Bardhë thotë se Trump “i qëndron vizionit të tij”.
Duke folur në kushte anonimiteti për të diskutuar një iniciativë sekrete diplomatike, zyrtarët amerikanë dhe izraelitë konfirmuan kontaktet me Somalinë dhe Somalilandin, ndërsa amerikanët konfirmuan edhe Sudanin. Ata thanë se ishte e paqartë se sa përparim u bë në përpjekjet ose në çfarë niveli u zhvilluan diskutimet.
Një shtrirje e veçantë nga SHBA dhe Izraeli në tre destinacionet e mundshme filloi muajin e kaluar, disa ditë pasi Trump paraqiti planin e Gazës së bashku me Netanyahun, sipas zyrtarëve amerikanë, të cilët thanë se Izraeli po merrte rol në diskutime.
Izraeli dhe SHBA kanë një sërë stimujsh - financiarë, diplomatikë dhe të sigurisë - për t'u ofruar këtyre partnerëve të mundshëm. Është një formulë që Trump përdori pesë vjet më parë kur ndërmjetësoi Marrëveshjet e Abrahamit – një seri marrëveshjesh diplomatike me përfitim reciprok midis Izraelit dhe katër vendeve arabe.
Shtëpia e Bardhë nuk pranoi të komentojë mbi përpjekjet e kontaktit.
Zyrat e Netanyahut dhe Ron Dermerit, ministrit të kabinetit izraelit dhe të besuarit të Netanyahut, i cili ka udhëhequr planifikimin e Izraelit të pasluftës, gjithashtu nuk kishin asnjë koment.
Por Ministri i Financave Bezalel Smotrich, një avokat për një kohë të gjatë i asaj që ai e quan emigracionin "vullnetar" të palestinezëve, tha këtë javë se Izraeli po punon për të identifikuar vendet që duhet të pranojnë palestinezët. Ai tha gjithashtu se Izraeli po përgatit një "departament shumë të madh emigracioni" brenda Ministrisë së tij të Mbrojtjes.
Këtu është një vështrim më i afërt në vendet që zyrtarët thonë se janë afruar.
Sudani
Vendi i Afrikës së Veriut ishte ndër katër vendet e Marrëveshjes së Abrahamit që ranë dakord të normalizonin marrëdhëniet diplomatike me Izraelin në vitin 2020.
Si pjesë e marrëveshjes, SHBA hoqi Sudanin nga lista e saj e mbështetësve shtetërorë të terrorizmit, një lëvizje që i dha vendit akses në kreditë ndërkombëtare dhe legjitimitet global. Por marrëdhëniet me Izraelin nuk u ngritën kurrë pasi Sudani u zhyt në luftë civile midis forcave qeveritare dhe grupit paraushtarak RSF.
Konflikti është karakterizuar nga mizori, duke përfshirë vrasje dhe përdhunime të motivuara etnikisht, sipas OKB-së dhe grupeve të të drejtave. Gjykata Penale Ndërkombëtare po heton krimet e dyshuara të luftës dhe krimet kundër njerëzimit, dhe administrata e atëhershme e Presidentit Joe Biden në janar tha se RSF dhe përfaqësuesit e saj po kryenin gjenocid.
SHBA-ja dhe Izraeli do ta kishin të vështirë për t'i bindur palestinezët të largoheshin nga Gaza, veçanërisht në një vend kaq të trazuar. Por ata mund të ofrojnë stimuj për qeverinë e Khartoum, duke përfshirë lehtësimin e borxhit, armët, teknologjinë dhe mbështetjen diplomatike.
Dy zyrtarë sudanezë, duke folur në kushte anonimiteti për të diskutuar një çështje të ndjeshme diplomatike, konfirmuan se administrata Trump i është afruar qeverisë së udhëhequr nga ushtria për pranimin e palestinezëve.
Njëri prej tyre tha se kontaktet filluan edhe para inaugurimit të Trump me oferta për ndihmë ushtarake kundër RSF-së, ndihmë për rindërtimin e pasluftës dhe stimuj të tjerë.
Të dy zyrtarët thanë se qeveria sudaneze e hodhi poshtë idenë. "Ky sugjerim u kundërshtua menjëherë," tha një zyrtar. "Askush nuk e hapi më këtë çështje."
Shefi ushtarak, gjeneral Abdel-Fattah Burhan tha në një samit të liderëve arabë javën e kaluar në Kajro se vendi i tij "refuzon kategorikisht" çdo plan që synon të transferojë "palestinezët vëllezër nga toka e tyre, me çfarëdo arsyetimi apo emri".
Somaliland
Somaliland, një territor me mbi 3 milionë banorë në Bririn e Afrikës, u shkëput nga Somalia mbi 30 vjet më parë, por nuk njihet ndërkombëtarisht si një shtet i pavarur. Somalia e konsideron Somalilandin pjesë të territorit të saj.
Presidenti i ri i Somaliland, Abdirahman Mohamed Abdullahi, e ka bërë njohjen ndërkombëtare një prioritet.
Një zyrtar amerikan i përfshirë në përpjekjet konfirmoi se SHBA "po kishte një bisedë të qetë me Somaliland për një sërë fushash ku ato mund të jenë të dobishme për SHBA-në në këmbim të njohjes".
Mundësia e njohjes së SHBA-së mund të ofrojë një nxitje për Abdullahin që të tërhiqet nga solidariteti i territorit me palestinezët.
Emiratet e Bashkuara Arabe, një tjetër vend i Marrëveshjes së Abrahamit që ka zhvilluar lidhje të forta me Izraelin, dikur kishte një bazë ushtarake në Somaliland dhe ruan interesa tregtare atje, duke përfshirë një port. Vendndodhja strategjike e territorit, në rrugën ujore të Gjirit të Adenit pranë Jemenit, shtëpia e grupit rebel Houthi, mund ta bëjë gjithashtu një aleat të vlefshëm.
Me kalimin e viteve, Somaliland është lavdëruar për mjedisin e saj relativisht të qëndrueshëm politik, në kontrast të fortë me betejat e vazhdueshme të Somalisë mes sulmeve vdekjeprurëse nga grupi militant al-Shabab i lidhur me Al-Kaedën. Që nga viti 1991, Somalilandi ka mbajtur strukturat e veta të qeverisë, monedhës dhe sigurisë. Megjithatë, ajo ka një nga nivelet më të ulëta të të ardhurave në botë.
Një zyrtar në Somaliland, duke folur në kushte anonimiteti sepse nuk ishte i autorizuar të fliste me mediat, tha se qeveria e tij nuk është afruar dhe nuk është në bisedime për pranimin e palestinezëve.
Somali
Somalia ka qenë një mbështetëse e zëshme e palestinezëve, shpesh duke organizuar protesta paqësore në rrugët e saj në mbështetje të tyre. Vendi iu bashkua samitit të fundit arab që hodhi poshtë planin e Trump dhe duket si një destinacion i pamundur për palestinezët, edhe nëse ata do të pranonin të lëviznin.
Sambu Chepkorir, një avokat dhe studiues i konflikteve në Nairobi, Kenia, tha se është e vështirë të kuptohet pse Somalia do të dëshironte të presë palestinezët duke pasur parasysh mbështetjen e fortë të vendit për vetëqeverisjen palestineze.
"Rivendosjet vazhdojnë të ndryshojnë, dhe kështu ndoshta ka një agjendë të fshehur," tha Chepkorir.
Një zyrtar somalez, duke folur në kushte anonimiteti sepse nuk ishte i autorizuar të fliste me mediat, tha se vendit nuk i ishte afruar për marrjen e palestinezëve nga Gaza dhe nuk kishte pasur diskutime për këtë.
/rtsh.al/
