A do të jetë në gjendje njerëzimi të arrijë zero emetime të gazeve serrë deri në vitin 2050 ? Cili do të jetë përfitimi dhe cila do të jetë kostoja, nëse nuk ia dalim?
Një nga arsyet që shpjegon mosbesimin e qytetarëve, por edhe të politikanëve, për të kuptuar rëndësinë e krizës klimatike , është se evolucioni i saj nuk mund të parashikohet me gjithë saktësinë. Fakti që ky është një "ekuacion" me dhjetëra variabla, secila prej të cilave varet nga rezultati i "ekuacioneve" të reja, e përkeqëson paqëndrueshmërinë .
Megjithatë, mijëra shkencëtarë në mbarë botën po punojnë për këtë projekt shumë kompleks dhe po përpiqen të parashikojnë më saktë të ardhmen e planetit, nën efektet e krizës klimatike. Ata eksperimentojnë me të dhënat dhe vlerësojnë të dhënat vazhdimisht në ndryshim dhe krijojnë skenarë që kapin zhvillimet e mundshme. Qëllimi i tyre është, nga njëra anë, të demonstrojnë rëndësinë e veprimit njerëzor për të parandaluar një katastrofë të pakthyeshme. Nga ana tjetër, ata po përpiqen të masin efektivitetin e masave të marra tashmë në rrugën drejt një të ardhmeje të gjelbër.
Një faktor kyç në ndryshimin e klimës globale është nëse njerëzit do të reduktojnë emetimet e tyre të gazeve serrë , të cilat janë kryesisht përgjegjëse për ndryshimet klimatike, ngrohjen globale, shkrirjen e akullit dhe rritjen e nivelit të oqeanit.
Skenarët klimatikë të OKB-së
Raporti më i fundit i OKB -së për ndryshimet klimatike ( IPCC ) i publikuar në vitin 2021, përshkruan me shumë detaje pesë skenarët e mundshëm për të ardhmen e planetit bazuar në një numër të barabartë supozimesh. Nga më e mira te më e keqja, pra nga rasti kur masat e neutralitetit mjedisor janë 100% deri në pikën ku ato dështojnë plotësisht, OKB-ja po i tregon njerëzimit se si mund të duket e ardhmja e tij.
Në të njëjtën kohë, megjithatë, llogaritjet e ekipeve shkencore të OKB-së regjistrojnë pasojat socio-ekonomike që do të ketë skenari i parë apo i dytë, në fusha të tilla si popullsia e planetit, dendësia urbane, arsimi, përdorimi i tokës dhe pasuria. Është tregues se rritja e popullsisë po çon në një kërkesë më të madhe për lëndë djegëse fosile dhe ujë, gjë që ka të ngjarë të ngadalësojë kalimin drejt energjisë së gjelbër. Në mënyrë të ngjashme, arsimi mund të ndikojë në ritmin e zhvillimit teknologjik, ndërsa mbishfrytëzimi i tokës për shkak të bujqësisë çon në rritjen e emetimeve të gazit, veçanërisht kur identifikohet me shpyllëzimin.
Përfundimi i përgjithshëm që mund të nxirret nga të pesë skenarët e OKB-së është se ngrohja globale do të vazhdojë për të paktën disa dekada. Kjo do të thotë se në të njëjtën kohë nivelet e detit do të vazhdojnë të rriten, ndërsa akulli i Arktikut do të vazhdojë të shkrihet me shpejtësi, ka shumë të ngjarë që ai të mos ketë pothuajse asnjë akull deti në 30 vitet e ardhshme.
Skenari 1 : Skenari i parë dhe më optimist i raportit të OKB-së quhet "SSP1-1.9" dhe përshkruan të ardhmen, nëse me të vërtetë deri në vitin 2050 emetimet globale të dioksidit të karbonit (CO2) reduktohen në zero. Kjo do të thotë se shoqëritë do t'i drejtohen praktikave më të qëndrueshme, ku prosperiteti total do të bëhet synimi i të gjithëve, përballë rritjes ekonomike , siç është rasti sot. Në këtë skenar ideal, do të shohim rritjen e investimeve në arsim dhe shëndetësi , pabarazitë zvogëlohen dhe njerëzimi do të përparojë në tërësi.
Nga pikëpamja klimatike, ngjarjet ekstreme të motit do të ndodhin edhe më shpesh se sot, ndërsa rritja e temperaturës globale do të arrijë në 1,5 gradë Celsius. Vlen të theksohet se ky skenar i parë dhe më optimist është i vetmi që supozon se qëllimet e Marrëveshjes së Parisit për Klimën do të arrihen realisht dhe se ngrohja globale do të mbahet në rreth 1.5 ° C mbi nivelet para-industriale. Në fakt, vlerësohet se pas stabilizimit në një rritje prej 1.5°C, temperatura do të ulet dhe rritja do të stabilizohet sërish në rreth 1.4°C deri në fund të shekullit, pra në vitin 2100.
Skenari 2: Skenari i dytë i OKB-së parashikon mos arritjen e objektivit për reduktimin e emetimeve të gazeve serrë në zero deri në vitin 2050, por disa vite më vonë. Skenari quhet "SSP1-2.6". Sipas këtij skenari, deri në fund të shekullit do të kemi një rritje të temperaturës prej 1,8 gradë Celsius , me pasoja si për shpeshtësinë e ngjarjeve ekstreme të motit, ashtu edhe për ndryshimet e klimës urbane, në çdo rast domethënëse, por jo “ kozmogjenike ”. Ajo që është e rëndësishme të mbahet parasysh është se edhe në këtë skenar, zhvendosjet socio-ekonomike drejt qëndrueshmërisë do të jetë njësoj si në skenarin e parë, që do të thotë një zhvendosje drejt prosperitetit të përgjithshëm në vend të rritjes ekonomike.
Skenari 3 : Skenari i tretë në raportin e OKB-së, i titulluar "SSP2-4.5", përshkruhet si " i moderuar/i ndërmjetëm " dhe parashikon që emetimet e gazeve serrë, në veçanti emetimet e dioksidit të karbonit, do të vazhdojnë të luhaten rreth niveleve aktuale, të paktën deri në 2050. Nga ai vit e tutje ato do të fillojnë të bien, por nuk do të arrijnë në zero deri në vitin 2100. Kjo do të nënkuptojë një rritje të temperaturës prej 2,7 ° C deri në fund të shekullit, me pasoja të konsiderueshme për jetën në planet, ndërsa progresi drejt qëndrueshmërisë do të jetë i ngadaltë, ndërsa të ardhurat do të vazhdojnë të rriten në mënyrë të pabarabartë.
Skenari 4: Skenari i katërt për rritjen e temperaturës së Tokës është dramatik: nëse emetimet e gazit dhe temperaturat globale vazhdojnë të rriten në mënyrë të qëndrueshme, atëherë emetimet e CO 2 pothuajse do të dyfishohen në nivelet aktuale deri në vitin 2100. Deri atëherë, temperaturat mesatare do të jenë rritur me 3,6 ° C, ndërsa sipas skenarit “SSP3-7.0”, siç quhet ndryshe, vendet e botës do të bëhen më konkurruese me njëra-tjetrën: Prioritet do të jetë siguria kombëtare.
Skenari 5 : Një e ardhme e zymtë për planetin përshkruhet në skenarin e pestë të OKB-së, të quajtur "SSP5-8.5". Bazuar në këtë hipotezë, nivelet aktuale të emetimeve të CO 2 jo vetëm që nuk do të jenë ulur, por do të dyfishohen deri në vitin 2050. E vetmja forcë lëvizëse në këtë drejtim është rritja e shpejtë e ekonomisë botërore , në një kohë kur kostot e saj do të jenë të padurueshme për planetin dhe njerëzimin: Kjo rritje do të ushqehet nga shfrytëzimi i lëndëve djegëse fosile dhe në të njëjtën kohë nga një mënyrë jetese që kërkon konsum të madh energjie. Kështu, deri në vitin 2100, temperatura mesatare globale do të jetë4,4°C më i lartë , me pasoja shkatërruese për klimën.
Ndryshime të pakthyeshme në planet për shkak të ndryshimeve klimatike.
I njëjti raport i Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike, nën kujdesin e OKB-së, paraqet ndryshimet e pakthyeshme që tashmë janë vërejtur në planet, për shkak të mbinxehjes. Që nga fundi i shekullit të 19 -të, temperatura mesatare është rritur me 1.1 ° C , kontinenti evropian po mbinxehet më shpejt se mesatarja botërore dhe veçanërisht në Francë, temperatura mesatare tashmë është rritur me 1.8 ° C.
Në të njëjtën kohë, rritja e emetimeve të gazeve serrë midis viteve 1990 dhe 2018 në botë është 67% , ndërsa rritja mesatare e nivelit të detit midis 1993 dhe 2019 arrin në 9 cm .
Shkencëtarët po japin gjithashtu alarmin për përqendrimet e metanit dhe oksidit të azotit në atmosferë, të cilat tani janë në kulmin e tyre. Edhe nëse qëndron në atmosferë vetëm për dymbëdhjetë vjet, metani ka një potencial ngrohjeje 90 herë më të madh se ai i CO2 .
Mundësia për të krijuar skenarin "të mirë".
Pas njëqind e pesëdhjetë vjet rritjeje të vazhdueshme ekonomike, bota jonë ka ndryshuar plotësisht. Fatkeqësisht, efektet e këtij zhvillimi në planet, mjedisin dhe klimën po rrezikojnë edhe të ardhmen tonë. Ndryshimet klimatike, ngrohja globale, rritja e nivelit të deteve dhe shkrirja e akullit, ndotja, por edhe biodiversiteti i Tokës në rrezik të madh me zhdukjen e disa specieve dhe zhdukjes masive të disa të tjerave.
Në agimin e shekullit të 21 -të, njerëzimi u përball me pandeminë Covid -19 , një situatë e paprecedentë për botën e industrializuar. Ndërprerja e proceseve i ka treguar të gjithëve se planeti mund dhe duhet të ketë një shans për një të ardhme të gjelbër dhe të qëndrueshme. Megjithatë, në të njëjtën kohë, duket se i ka dhënë njeriut mundësinë, kudo që të jetë, të reflektojë mbi rëndësinë e natyrës dhe nevojën për ndryshim. Pra, duke dalë nga pandemia, kemi përpara një mundësi “të artë” për të krijuar së bashku, skenarin "më të mirë" për të ardhmen e Tokës, për të ardhmen e qëndrueshme të fëmijëve tanë./ CNN.gr
/rtsh.al/
