Një plan për Gazën i hartuar nga Egjipti, si një kundërvënie ndaj ambicies së presidentit amerikan, Donald Trump për një rivierë në Lindjen e Mesme, do të anashkalonte Hamasin dhe do ta zëvendësonte atë me organe të përkohshme të kontrolluara nga shtetet arabe, myslimane dhe perëndimore, sipas një drafti të parë nga Reuters.
Vizioni egjiptian për Gazën, i cili do të paraqitet në një samit të Ligës Arabe të martën, nuk specifikon nëse propozimi do të zbatohej para ose pas ndonjë marrëveshjeje të përhershme paqeje për t'i dhënë fund luftës së shkaktuar nga sulmet e 7 tetorit 2023.
Plani i Trump, i cili parashikonte pastrimin e Gazës nga banorët e saj palestinezë, dukej se po tërhiqej nga politika e gjatë e SHBA-së për Lindjen e Mesme, e fokusuar në një zgjidhje me dy shtete dhe ndezi zemërim midis palestinezëve dhe kombeve arabe.
Kush do ta drejtojë Gazën pas konfliktit mbetet pyetja e madhe pa përgjigje në negociatat për të ardhmen e enklavës. Hamasi deri më tani ka hedhur poshtë idenë e ndonjë propozimi që t'u imponohet palestinezëve nga shtete të tjera.
Plani i Kajros nuk trajton çështje kritike, të tilla si kush do të paguajë faturën për rindërtimin e Gazës ose përshkruan ndonjë detaj specifik rreth mënyrës sesi do të qeveriset Gaza, as se si do të shtyhet mënjanë një grup i armatosur aq i fuqishëm sa Hamasi.
Sipas planit egjiptian, një Mision i Asistencës Qeverisëse do të zëvendësonte qeverinë e drejtuar nga Hamas në Gaza për një periudhë të përkohshme të papërcaktuar dhe do të ishte përgjegjës për ndihmën humanitare dhe për rindërtimin e fillimit të enklavës, e cila është shkatërruar nga lufta.
"Nuk do të ketë fonde të mëdha ndërkombëtare për rehabilitimin dhe rindërtimin e Gazës nëse Hamasi mbetet elementi politik mbizotërues dhe i armatosur në terren që kontrollon qeverisjen vendore," thuhej në një preambulë që përshkruan objektivat e projekt-planit egjiptian.
Detajet e kornizës së propozuar të Egjiptit për të ardhmen e Gazës nuk janë raportuar më parë.
Egjipti, Jordania dhe shtetet arabe të Gjirit kanë pothuajse një muaj që po përpiqen të formulojnë një ofensivë diplomatike për të kundërshtuar planin e Trump. Janë propozuar një sërë idesh, me Egjiptin që konsiderohet kryesuesi.
Reuters nuk ishte në gjendje të përcaktonte nëse liderët arabë do të mbështesnin planin e paraqitur nga Egjipti.
Plani nuk specifikon se kush do të drejtonte misionin qeverisës. Aty thuhet se do të "mbështetet në ekspertizën e palestinezëve në Gaza dhe gjetkë për të ndihmuar Gazën të rimëkëmbet sa më shpejt që të jetë e mundur".
Plani refuzon me vendosmëri propozimin e SHBA-së për zhvendosjen masive të palestinezëve nga Gaza, të cilin shtetet arabe si Egjipti dhe Jordania, e shohin si kërcënim për sigurinë .
Projektpropozimi u nda me Reuters nga një zyrtar i përfshirë në negociatat e Gazës, i cili dëshironte të mbetej anonim sepse drafti nuk është bërë ende publik.
FORCA STABILIZUESE
Zyrtari i lartë i Hamasit, Sami Abu Zuhri i tha Reuters se grupi nuk di për asnjë propozim të tillë nga Egjipti.
"E nesërmja në Gaza duhet të vendoset vetëm nga palestinezët," tha ai. "Hamasi kundërshton çdo përpjekje për të imponuar projekte ose çdo formë të administratës jo-palestineze, ose praninë e ndonjë force të huaj në tokën e Rripit të Gazës."
Drafti egjiptian nuk përmend zgjedhjet e ardhshme.
Ministria e Jashtme e Egjiptit nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment, as zyra e kryeministrit izraelit, mbështetja e të cilit për çdo plan shihet si jetike për të siguruar një angazhim se çdo rindërtim i ardhshëm nuk do të shkatërrohet më.
Grupi islamik palestinez Hamas ka sunduar enklavën bregdetare që nga viti 2007. Ai nisi sulmin e 7 tetorit 2023 ndaj Izraelit që vrau 1200 njerëz dhe filloi luftën në Gaza.
Një armëpushim i 19 janarit solli një fund të përkohshëm të luftimeve, por faza e parë e marrëveshjes skadoi të shtunën pa asnjë shenjë të një marrëveshjeje për të kaluar në fazën e dytë.
Drafti egjiptian nuk trajton çështjen se çfarë veprimesh mund të ndërmerren nëse Hamasi refuzon të çarmatoset ose të largohet nga politika.
Propozimi parashikon një Forcë Stabilizimi Ndërkombëtar të përbërë kryesisht nga shtetet arabe, që do të merrte përsipër rolin e ofrimit të sigurisë nga grupi militant, me ngritjen eventuale të një force të re policore lokale.
Si organet e sigurisë ashtu edhe ato të qeverisjes do të "rregullohen, drejtohen dhe mbikëqyren" nga një bord drejtues. Drafti thoshte se bordi do të përbëhet nga vendet kryesore arabe, anëtarë të Organizatës së Bashkëpunimit Islamik, Shtetet e Bashkuara, Britania, Bashkimi Evropian dhe shtetet e tij anëtare dhe të tjerë.
Plani nuk detajon një rol qendror qeverisës për Autoritetin Palestinez (PA), i cili sondazhet tregojnë se ka pak mbështetje midis palestinezëve në Gaza dhe Bregun Perëndimor.
Një zyrtar palestinez i tha Reuters se, ashtu si Bregu Perëndimor, Gaza bie nën juridiksionin e AP - dhe ajo duhet të drejtohet nga palestinezët.
"Ne ramë dakord me egjiptianët për një komitet të përbërë nga ekspertë palestinezë që do të ndihmojë Autoritetin Palestinez në drejtimin e Rripit të Gazës për gjashtë muaj. Komiteti përbëhet nga ekspertë palestinezë dhe koordinohet me AP dhe nuk u përgjigjet organeve jo-palestineze," tha zyrtari, i cili kërkoi të mos përmendet.
FATURA E RINDËRTIMIT
Që kur Hamasi dëboi Autoritetin Palestinez nga Gaza pas një lufte të shkurtër civile në 2007, ai ka shtypur të gjithë opozitën atje. E mbështetur nga Irani, ajo ndërtoi një aparat të gjerë sigurie dhe një organizatë ushtarake të bazuar rreth një rrjeti të gjerë tunelesh - shumë prej të cilave Izraeli thotë se i ka shkatërruar tani.
Plani nuk thotë se kush do të paguante për rindërtimin e Gazës, një faturë e vlerësuar nga OKB në më shumë se 53 miliardë dollarë. Dy burime i kanë thënë Reuters se shtetet e Gjirit dhe ato arabe do të duhet të angazhojnë të paktën 20 miliardë dollarë në fazën fillestare të rindërtimit.
Propozimi i Egjiptit parashikon që shtetet në bordin drejtues mund të krijojnë një fond për të mbështetur organin e përkohshëm qeverisës dhe për të organizuar konferenca donatorësh për të kërkuar kontribute për një plan afatgjatë rindërtimi dhe zhvillimi për Gazën.
Plani nuk përmban ndonjë zotim specifik financiar.
Shtetet Arabe të Gjirit që prodhojnë naftë dhe gaz si Arabia Saudite, Katari dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, mund të jenë burime jetike financimi nga rajoni.
Emiratet e Bashkuara Arabe, për shembull, e shohin Hamasin dhe grupet e tjera militante si një kërcënim ekzistencial dhe nuk ka gjasa të ofrojnë ndonjë financim derisa Hamasi të jetë mënjanuar.
Ministritë e Jashtme në Katar dhe Emiratet e Bashkuara Arabe dhe zyra e mediave ndërkombëtare të Arabisë Saudite nuk iu përgjigjën menjëherë kërkesave për koment në lidhje me planin e Egjiptit, apo pyetjeve në lidhje me gatishmërinë e tyre për të dhënë fonde për rindërtimin e Gazës.
Draft plani gjithashtu i bën thirrje bordit drejtues që të koordinohet me një Bord Këshillimor të Shoqërisë Civile, i përbërë nga akademikë, drejtues të OJQ-ve dhe figura të tjera të shquara.
/rtsh.al/
