Gjermania dhe Franca janë konsideruar prej kohësh si motorët binjakë të Evropës. Ndërsa Franca duhet të përballet me problemin e saj, në Gjermani shumë çështje të rëndësishme janë në ajër, ndërsa vendi pret për një qeveri të re.
A mund të jetë konservatori kokëfortë Friedrich Merz personi që i duhet vendit?
Një muaj nga tani, më 23 shkurt, Gjermania do të zgjedhë një parlament të ri. Ndërsa ekonomia më e madhe e Bashkimit Evropian është e zënë me fushatën, nuk ka shumë gjerësi bande për temat e ngutshme evropiane. Në varësi të rezultatit të zgjedhjeve, mund të pasojnë bisedime të vështira dhe të zgjatura për koalicionin - duke çuar në paralizë të mëtejshme dhe shpërqendrim gjerman nga çështjet e BE-së.
Përplasjet midis kancelarit Olaf Scholz dhe partnerëve të tij të koalicionit mbi mënyrën se si të rikthehej ekonomia në këmbë, ishin në zemër të kolapsit të qeverisë në nëntor. Ajo përbëhej nga Social Demokratët (SPD), të Gjelbrit dhe Demokratët e Lirë liberalë (FDP).
Ekonomia
Ekonomia e Gjermanisë u tkurr për të dytin vit radhazi në vitin 2024, sipas shifrave zyrtare gjermane, me pak shpresë për një rimëkëmbje të shpejtë pasi fuqia tradicionale e Evropës është gjithashtu e zhytur në krizë politike. Prodhimi i brendshëm bruto në ekonominë më të madhe të Evropës ra 0.2 për qind vitin e kaluar, sipas shifrave paraprake nga agjencia federale e statistikave Destatis, pas një tkurrjeje prej 0.3 për qind në vitin 2023.
Gjermania e gjen veten në pozicionin e pazakontë të të qenit në fund në termat evropianë të rritjes. Komisioni Evropian ka parashikuar që ekonomia e përgjithshme e Eurozonës të jetë rritur me 0.8 për qind në vitin 2024, shumë më lart se rezultati i Gjermanisë.
Problemet strukturore të Gjermanisë janë të shumëfishta dhe ndikojnë në pozicionin e saj ekonomik në BE.
“Krahasuar me vende të tjera në mbarë botën, ngarkesat mbi kompanitë për shkak të taksave, burokracisë dhe kostove të energjisë. janë të larta, rinovimi i infrastrukturës digjitale, energjitike dhe transportit po përparon më ngadalë dhe mungesa e fuqisë punëtore të kualifikuar është më e theksuar”, tha Timo Wollmershäuser, shefi i parashikimeve në institutin ekonomik gjerman Ifo .
Kush do të sundojë në Gjermani?
Qeveria e koalicionit përsëri, por një kthim i të ashtuquajturit koalicion semaforik i SPD, FDP dhe të Gjelbërve nuk ka gjasa të jetë një nga detyrat kryesore për qeverinë e re.
Në sondazhet e kryera pesë javë përpara zgjedhjeve, tabloja është mjaft e qartë: Unioni Kristian Demokrat (CDU) dhe motra e tyre bavareze partia CSU kryeson sondazhet e opinionit të tre anketuesve kryesorë me një gamë nga 29 në 31 përqind, e ndjekur nga Alternativa për Gjermaninë (AfD) e ekstremit të djathtë me 20 deri në 21 përqind.
SPD e Scholz është vetëm partia e tretë më e fortë sipas këtyre sondazheve me rreth 16 deri në 18 për qind, të Gjelbërit mbajnë midis 13 dhe 14 për qind. FDP aktualisht ka rreth 4 deri në 5 përqind - mund të mos e kalojë pragun prej 5 përqind për të hyrë në Bundestag. Partia e majtë Die Linke (3 deri në 4 përqind) dhe partia e re majtiste-konservatore Bündnis Sahra Wagenknecht (4 deri në 7 përqind) gjithashtu mund të mos e kalojnë këtë pengesë.
Nëse pyeten se kush duan të jenë kancelari i tyre, votuesit gjermanë preferojnë njëlloj kandidatin e CDU/CSU Friedrich Merz dhe Robert Habeck i të Gjelbërve (të dy me 23 përqind) sesa Scholz (17 përqind). Kancelari gjerman nuk zgjidhet drejtpërdrejt.
Një koalicion midis CDU/CSU dhe SPD është skenari më i mundshëm. Deri më tani, të gjitha partitë kanë përjashtuar mundësinë e formimit të një qeverie me AfD.
Çfarë është në rrezik në Gjermani dhe Evropë?.
Kushdo që do të marrë drejtimin në Berlin do të ketë një listë masive të punëve për të bërë përpara. Përveç rregullimit të ekonomisë dhe infrastrukturës së shkatërruar të vendit, gjermanët po kërkojnë kosto më të ulëta të energjisë dhe qarku duhet të reduktojë më tej varësinë e tij nga karburantet fosile. Një pyetje është nëse qeveria e re do të subvencionojë ndërtimin e termocentraleve me karburant, të cilët duhet të shërbejnë si rezervë në kohët kur prodhimi i energjisë së erës dhe diellit është i pamjaftueshëm.
Kancelari i ardhshëm Merz pritet të ndryshojë kursin në disa tema kryesore të politikave - ambientalistët kanë frikë nga hapat prapa. Merz për shembull është skeptik në lidhje me tranzicionin energjetik të Gjermanisë në çelik "të gjelbër" dhe partia e tij tashmë ka premtuar të rifusë subvencionet e karburantit për fermerët. Por ndërsa ai kohët e fundit tha se "i vinte keq" për heqjen e energjisë bërthamore, ndoshta ishte tepër vonë për një ndryshim. Merz theksoi se ai mbeti i përkushtuar në rrugën e Gjermanisë drejt tranzicionit energjetik larg lëndëve djegëse fosile.
Çfarë kërkon Merz?
Udhëheqësi i partisë konservatore e konsideron veten më të mirë për të hyrë në negociata me presidentin amerikan, Donald Trump sesa Scholz, i cili ka qenë më kritik ndaj administratës së re amerikane - veçanërisht në lidhje me ndërhyrjet e fundit të aleatit të Trump, Elon Musk në fushatën zgjedhore gjermane.
Raporti më i mirë i perceptuar i Merz me Trump mund të bëhet thelbësor nëse presidenti amerikan përmbush premtimin e tij për zbatimin e tarifave të reja. Gjermania ka frikë se mund të jetë në vijën e parë të një lufte të re tregtare BE-SHBA, e cila do të godiste rëndë ekonominë gjermane të orientuar drejt eksportit.
"Për sa kohë që vendet anëtare evropiane të jenë të bashkuara, ato do të respektohen në botë, duke përfshirë edhe Shtetet e Bashkuara. Dhe për sa kohë ata janë të ndarë, askush nuk do të na marrë seriozisht", tha Merz.
Në një takim të Partisë Popullore Evropiane (EPP) në Berlin më 18 janar, Merz tha gjithashtu se në funksion të inaugurimit të Trump të hënën e ardhshme ai shtoi se kjo ngjarje do të përshpejtonte "përpjekjet tona për të bashkuar forcat dhe për të vepruar së bashku".
Trump gjithashtu do të presë që Gjermania - dhe BE - të pozicionohen më qartë kundër Kinës. Udhëheqësit e rinj në Berlin do të duhet të kuptojnë se si të merren me këtë dhe kërkesat e tjera nga Uashingtoni.
Merz theksoi se Gjermania duhet të marrë një rol udhëheqës me të tjerët në Evropë. Sipas mendimit të tij, do të ishte çelësi miratimi i marrëveshjes tregtare Mercosur me disa shtete të Amerikës së Jugut, tha ai të martën. Gjithashtu qeveritë evropiane duhet të përmirësojnë bashkëpunimin e tyre në blerjen e pajisjeve ushtarake.
“Ka shumë mundësi për evropianët, të cilat ne nuk i shfrytëzojmë për momentin”, ka shtuar Merz. Vendosja e forcave të armatosura të Gjermanisë në formë pas viteve të shkurtimit të kostove është një detyrë tjetër për qeverinë e re.
Ndërsa qeveria e Scholz-it ishte e ndarë nga brenda për sa i përket mbështetjes për Ukrainën, Merz mbetet i zëshëm në mbështetjen e tij për rritjen e mbështetjes ushtarake për vendin në luftë.
Ai akuzoi Scholz-in për organizim zgjedhor javën e kaluar për refuzimin e këtij të fundit për të nënshkruar dërgesat e mëtejshme të armëve në Ukrainë me vlerë rreth 3 miliardë euro. Merz - dhe gjithashtu ish-partnerët e koalicionit të Scholz - besojnë se financimi i kësaj ndihme është i mundur si një "shpenzim i jashtëzakonshëm" pa marrë borxhe të reja.
Scholz megjithatë kërkon huamarrje shtesë, e cila do të ndikonte në të ashtuquajturin frenim të borxhit - kufizimet kushtetuese të Gjermanisë për huamarrjen e zakonshme. Tani pritet që Ukraina do të duhet të presë për një vendim deri pas zgjedhjeve të 23 shkurtit.
Merz po ndjek gjithashtu një linjë më të ashpër për emigracionin. Në takimin e PPE-së ai vuri në dukje se një sërë nismash të reja nga shtetet e tjera anëtare të BE-së ekzistonin për të përmirësuar rregullat evropiane për migracionin.
“Ne kemi nevojë për rregulla më të rrepta për të frenuar migrimin e parregullt në Evropë”, tha ai. Italia dhe Holanda kishin bërë përparim të madh në këtë çështje, shtoi ai.
“Gjermania, për fat të keq, bën vetëm hapa më të vegjël”.
Përveç temave të mëdha si emigrimi dhe mbrojtja, anëtarët e tjerë të BE-së i drejtohen Gjermanisë për aspekte specifike të bashkëpunimit: Për shembull, në Suedi, qeveria konservatore shpreson për një bashkëpunim më të mirë për çështjet e energjisë me Gjermaninë.
Ministrja e Energjisë Ebba Busch dëshiron që Gjermania të ndajë vendin në zona të çmimeve të energjisë elektrike, gjë që gjithashtu do të kishte një efekt në çmimet në Suedi. Në të njëjtën kohë, Busch është shumë kritik ndaj pikëpamjes gjermane për energjinë bërthamore.
"Është një gjë që Gjermania nuk e dëshiron energjinë bërthamore për vete, por për një gjë tjetër. Kur i ndalon të tjerët të përdorin fondet, është hipokrizi”, tha Busch në Bruksel në dhjetor.
Në Evropë, Suedia po mbështetet shumë në mbështetjen e Gjermanisë kur bëhet fjalë për të qenë të kursyer. Qeveria dhe opozita janë të bashkuar për t'i thënë jo çdo plani për huamarrje të përbashkët evropiane dhe duan ta mbajnë buxhetin evropian sa më të vogël. Por presioni është i vështirë mbi Suedinë për të ndjekur ndryshimin në Finlandë dhe Danimarkë, ku qeveritë e tjera tradicionalisht të kursyera kanë ndryshuar qëndrimet e tyre. ANSA
/rtsh.al/
