Asnjë korrigjim në ligjet kombëtare në lidhje me sundimin e ligjit, pa fonde evropiane.
Viti 2025 i BE-së hapet nën flamurin e vazhdimësisë në përplasjen tërësisht politike midis Komisionit Evropian dhe Hungarisë, me të parën që shkurton pak më shumë se një miliard euro burime të përbashkëta nga qeveria e Budapestit dhe shteti anëtar që shpalli betejën.
La Stampa shkruan se tensionet janë rritur ndërmjet BE-së dhe kryeministrin hungarez, Viktor Orban, për shkak të qëndrimeve të tij të konsideruara tepër pro-ruse dhe në disa aspekte ekonomiko-tregtare edhe shumë pro-kineze.
Në një moment historik në të cilin klubi europian po përpiqet të mbetet një bashkim, ekziston rreziku i ndarjeve të reja.
Bruksel: "Shkurtime të pakthyeshme". Budapesti nuk është dakord dhe premton betejë
“Prerja e fondeve evropiane për Hungarinë është një sulm i turpshëm ndaj të drejtave, lirisë, solidaritetit dhe demokracisë”, është sulmi i Lidhjes.
Sfondi daton në 15 dhjetor 2022, kur Komisioni Evropian vendosi të ngrijë 6.3 miliardë euro angazhime për vitin 2022 të destinuara për Shtetin Anëtar Lindor përmes politikave të kohezionit.
Ndalimi u dekretua për shkak të masave kombëtare të dëmshme për të drejtat dhe vlerat themelore të Bashkimit Evropian, të cilat Hungaria duhet t’i respektonte.
Në sytë e Brukselit, mbi të gjitha, rregullat që konsiderohen të dëmshme për pavarësinë e organeve publike, veçanërisht universiteteve dhe subjekteve të lidhura me to.
Qeveria e udhëhequr nga Viktor Orban gjeti kohën e saj për të propozuar korrigjime, të cilat megjithatë u refuzuan nga ekzekutivi i komunitetit më 16 dhjetor 2024.
Në këtë pike, koha për të gjetur një zgjidhje ishte shumë e shkurtër për Hungarinë, kundër së cilës kurthi i rregullores së re mbi kushtëzimin e fondeve, i miratuar në fund të vitit 2020, i cili parashikon pezullimin, madje edhe shkurtimin e fondeve për shkelje sistematike dhe të përsëritura të vlerave themelore të BE-së.
Në rast të pezullimit të fondeve, ka dy vjet afat për t’i shkrirë ato, gjë që Hungaria nuk e bëri.
“Kësti i parë i angazhimeve të pezulluara për vitin 2022 arrin në 1.04 miliardë euro, që skadon në fund të vitit 2024”, kujton Anna-Kaisa Itkonen, zëdhënëse e ekzekutivit të komunitetit, e kontaktuar nga La Stampa.
Meqenëse nuk janë liruar, fondet humbasin. Kjo është një humbje e parevokueshme, e cila nuk mund të ankimohet.
Kjo sugjerohet nga rregullorja e BE-së e vitit 2020 mbi kushtëzimin e aksesit në fondet e komunitetit, por Hungaria nuk pajtohet.
“Brukseli kërkon të heqë fondet që i detyrohen Hungarisë dhe popullit hungarez për arsye politike” është sulmi i Janosh Boka, ministër i Hungarisë për Çështjet Evropiane.
“Por për sa kohë që Hungaria ka një qeveri kombëtare dhe sovrane, ajo nuk do të humbasë asnjë cent”.
Ndërkohë, pesë miliardë euro të mbetura nga 6.3 miliardë të ngrira mbeten në rrezik.
Nëse Hungaria nuk arrin të korrigjojë normat kombëtare të mosmarrëveshjes, 1.1 miliardë euro të tjera mund të humbasin në vitin 2025.
“Hungaria do të përdorë të gjitha mjetet ligjore dhe politike për të marrë fondet e mbetura”, garanton dhe premton Boka, nënvizimi i betejës së shpallur për burimet e mbetura duket se tregon se kësti prej 1.04 miliardë konsiderohet i humbur.
Për më tepër, rikujton, në bazë të rregullores për kushtëzimin, “angazhimet e pezulluara skadojnë në fund të vitit të dytë kalendarik pas vitit të angazhimit nëse masat nuk revokohen nga Këshilli dhe zotimet nuk rivendosen në kohët e pritshme”.
Prandaj, nga pikëpamja juridike, Orban mund të mos ketë një jetë të lehtë.
Rreziku tani mund të jetë fillimi i një sërë argumentesh brenda Këshillit, me Hungarinë të angazhuar për të penguar dosjet dhe miratimin e tyre.
Një skenar edhe më i mundshëm duke qenë se qeveria e Budapestit sapo ka përfunduar presidencën gjashtëmujore të Këshillit të BE-së dhe nuk është më përgjegjëse për axhendën.
Nuk ka asnjë dëshirë politike për t’u shfaqur dhe për të treguar se ne dimë të çojmë përpara procesin legjislativ me dymbëdhjetë yje.
Viti 2025 i BE-së hapet me tensione të vjetra me implikime krejtësisht të reja.
/rtsh.al/
