RTSH 24 Live

Kuriozitete

Studiuesit zbulojnë pasazhet e para të deshifruara nga rrotullat e famshme të Herculaneum

08/02/2024

Studiuesit zbulojnë pasazhet e para të deshifruara nga rrotullat e famshme të Herculaneum

Pas përdorimit të inteligjencës artificiale për të zbuluar fjalën e parë që do të lexohej nga një rrotull e pahapur e “Herculaneum”, një ekip studiuesish ka zbuluar disa pasazhe pothuajse të plota nga teksti antik, i shkruar pothuajse 2000 vjet më parë.

Rrotullat e Herkulaneumit janë qindra papirus që i mbijetuan shpërthimit të malit Vezuv në vitin 79 pas Krishtit. Në gjendjen e tyre të djegur, dokumentet e lashta do të shkërmoheshin nëse dikush do të përpiqej t'i shpalosë dhe çdo shkrim në pjesët e mbijetuara do të ishte pothuajse i palexueshëm për syrin e njeriut.

Duke përdorur teknologjinë kompjuterike dhe inteligjencën artificiale të avancuar, studiuesit tani mund të analizojnë rrotullat e Herculaneum pa rrezikuar dëmtimin e dokumenteve jashtëzakonisht të brishta.

Më shumë se 2,000 karaktere, pasazhet e para të plota janë deshifruar nga një rrotull, sipas një njoftimi të bërë nga shkencëtarët e kompjuterave që nisën Sfidën e  Vezuvit , një konkurs i krijuar për të përshpejtuar zbulimet e bëra në rrotulla.

Procesi përfshin përdorimin e tomografisë kompjuterike, një procedurë me rreze X për të skanuar papirusin e mbështjellë dhe të deformuar, duke i lejuar studiuesit të lexojnë rrotullat dhe të zbulojnë bojën në faqe me AI të avancuar.

Mbi 1000 rrotulla të karbonizuara u gjetën nga shpërthimi i Vezuvit, një vullkan pranë Napolit, Itali, që mbuloi qytetet e lashta romake të Pompeit dhe Herculaneum në baltën vullkanike. Dokumentet e djegura, të referuara tani si rrotullat e Herculaneum, u gjetën në një ndërtesë që besohet të jetë shtëpia e vjehrrit të Julius Cezarit,  sipas Universitetit të Kentakit .

Pasazhet e deshifruara së fundmi u tërhoqën nga fundi i një rrotulle dhe zbulojnë fjalë të shkruara nga filozofi Philodemus, i cili besohej të ishte filozofi që punonte në bibliotekën në të cilën u gjetën rrotullat.

Në tekstin e deshifruar, Filodemus shkruan për "kënaqësinë" dhe nëse bollëku i mallrave në dispozicion mund të ndikojë në sasinë e kënaqësisë që ata japin. “Ashtu si edhe në rastin e ushqimit, ne nuk besojmë menjëherë se gjërat që janë të pakta janë absolutisht më të këndshme se ato që janë të bollshme”, thuhet në fjalinë e parë citon CNN.

/rtsh.al/