Udhëheqësit arabë miratuan të martën një plan egjiptian për rindërtimin e Gazës që do të kushtonte 53 miliardë dollarë dhe do të shmangte rivendosjen e palestinezëve, në kontrast me vizionin e presidentit amerikan Donald Trump "Riviera e Lindjes së Mesme", sipas një kopje të planit.
Presidenti egjiptian Abdel Fattah al-Sisi tha se propozimi ishte pranuar në mbylljen e një samiti në Kajro.
Sisi tha në samit se ishte i sigurt se Trump do të ishte në gjendje të arrinte paqen në konfliktin që ka shkatërruar Rripin e Gazës.
Pyetjet kryesore që duhet të marrin përgjigje për të ardhmen e Gazës janë se kush do ta drejtojë enklavën dhe cilat vende do të japin miliarda dollarët e nevojshëm për rindërtimin.
Sisi tha se Egjipti kishte punuar në bashkëpunim me palestinezët për krijimin e një komiteti administrativ të teknokratëve të pavarur dhe profesionistë palestinezë, të cilëve iu besua qeverisja e Gazës.
Komiteti do të jetë përgjegjës për mbikëqyrjen e ndihmës humanitare dhe menaxhimin e punëve të Rripit për një periudhë të përkohshme, në përgatitje për kthimin e Autoritetit Palestinez (PA), tha ai.
Çështja tjetër kritike është fati i grupit militant palestinez Hamas, rivali i PA, i cili shkaktoi luftën në Gaza duke sulmuar Izraelin më 7 tetor 2023, duke vrarë 1200 njerëz dhe duke marrë më shumë se 250 pengje, sipas raporteve izraelite.
Presidenti palestinez Mahmoud Abbas, i cili kryeson AP, tha se ai e mirëpret idenë egjiptiane dhe i kërkoi Trumpit të mbështeste një plan të tillë që nuk do të përfshinte zhvendosjen e banorëve palestinezë.
Abbas, në pushtet që nga viti 2005, tha gjithashtu se ishte gati të zhvillonte zgjedhje presidenciale dhe parlamentare nëse rrethanat e lejojnë, duke shtuar se AP e tij ishte e vetmja forcë legjitime qeverisëse dhe ushtarake në territoret palestineze.
Një arkitekt i marrëveshjeve të paqes të Oslos të vitit 1993 me Izraelin që rriti shpresat për shtetësinë palestineze, Abbas e ka parë legjitimitetin e tij të minuar vazhdimisht nga ndërtimi i vendbanimeve izraelite në Bregun Perëndimor të pushtuar, të cilin ai i mbikëqyr. Shumë palestinezë tani e konsiderojnë administratën e tij si të korruptuar, jodemokratike dhe jashtë kontaktit.
Rindërtimi
Çdo financim rindërtimi do të kërkonte një shumë të madhe nga shtetet arabe të Gjirit të pasura me naftë si Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite, të cilat i kanë miliarda dollarët e nevojshëm.
Emiratet e Bashkuara Arabe, të cilat i shohin Hamasin dhe islamistët e tjerë si një kërcënim ekzistencial, duan një çarmatim të menjëhershëm dhe të plotë të grupit, ndërsa vendet e tjera arabe mbrojnë një qasje graduale, tha një burim i afërt me çështjen.
Një burim i afërt me oborrin mbretëror të Arabisë Saudite thotë se prania e vazhdueshme e armatosur e Hamasit në Gaza ishte një pengesë për shkak të kundërshtimeve të forta nga Shtetet e Bashkuara dhe Izraeli, të cilët do të duhej të nënshkruanin çdo plan.
Në një fjalim në samit, Ministri i Jashtëm saudit Princi Faisal bin Farhan tha se nevojiteshin garanci ndërkombëtare që armëpushimi aktual i përkohshëm do të qëndronte në fuqi dhe mbështeti rolin e AP në qeverisjen e rripit.
Udhëheqësit e Emirateve të Bashkuara Arabe dhe Katarit nuk folën gjatë seancave të hapura të samitit.
Hamasi u themelua në vitin 1987 nga Vëllazëria Myslimane e Egjiptit gjatë Intifadës së parë palestineze, ose kryengritjes.
Zyrtari i lartë i Hamasit Sami Abu Zuhri hodhi poshtë të martën thirrjet izraelite dhe amerikane që grupi të çarmatoset, duke thënë se e drejta e tij për të rezistuar nuk ishte e negociueshme.
Abu Zuhri i tha Reuters se grupi nuk do të pranonte asnjë përpjekje për të imponuar projekte, ose ndonjë formë të administrimit jo-palestinez ose praninë e forcave të huaja.
Që kur Hamasi dëboi Autoritetin Palestinez nga Gaza pas një lufte të shkurtër civile në 2007, ai ka shtypur të gjithë opozitën atje.
Aletarnativ për planin e Trump
Egjipti, Jordania dhe shtetet arabe të Gjirit janë konsultuar për gati një muaj mbi një alternativë ndaj ambicies së Trump për një eksod të palestinezëve dhe një rindërtim të Gazës nga SHBA, që ata kanë frikë se do të destabilizojë të gjithë rajonin.
Një draft komunikatë përfundimtare nga samiti e parë më herët nga Reuters kundërshton me vendosmëri zhvendosjen masive të palestinezëve nga Gaza.
Plani i Rindërtimit të Egjiptit për Gazën është një dokument 112 faqesh që përfshin harta se si do të rizhvillohej toka e tij dhe dhjetëra imazhe shumëngjyrëshe të krijuara nga AI të zhvillimeve të banesave, kopshteve dhe qendrave komunitare. Plani përfshin një port komercial, një qendër teknologjike, hotele në plazh dhe një aeroport.
Izraeli nuk kishte gjasa të kundërshtonte një ent arab që merr përgjegjësinë për qeverinë e Gazës nëse Hamasi do të ishte jashtë skenës, tha një burim i njohur me këtë çështje.
Por një zyrtar izraelit i tha Reuters se qëllimet e luftës së Izraelit që nga fillimi kanë qenë të shkatërrojnë aftësitë ushtarake dhe qeverisëse të Hamasit.
"Prandaj, nëse ata do ta bëjnë Hamasin të pajtohet për çmilitarizimin, duhet të bëhet menjëherë. Asgjë tjetër nuk do të jetë e pranueshme," tha zyrtari.
Burime të njohura me Hamasin thanë se grupi kishte humbur vetëm disa mijëra luftëtarë në luftën e Gazës, në të cilën janë vrarë më shumë se 48,000 njerëz, sipas zyrtarëve palestinezë shëndetësorë.
Zyrtarët izraelitë thonë se rreth 20,000 luftëtarë të Hamasit janë vrarë dhe grupi është shkatërruar si një formacion i organizuar ushtarak. Reuters
/rtsh.al/
