RTSH 24 Live

Kuriozitete

Pse specia njerëzore nuk do të kishte mbijetuar pa Neandertalët

19/12/2024

Pse specia njerëzore nuk do të kishte mbijetuar pa Neandertalët

Shumë kohë përpara se të largohej nga Afrika dhe të banonte në Tokë, raca njerëzore ishte zhdukur më shumë se një herë, zbulojnë studimet e reja, ndërsa kërkimet e reja të ADN-së hodhën dritë mbi rolin që luanin kushërinjtë tanë neandertal në evolucionin e njerëzve modernë.

Ndërsa këta njerëz të hershëm evropianë konsideroheshin prej kohësh një specie që pushtoi lehtësisht pas largimit nga Afrika, studimet e reja tregojnë se vetëm njerëzit që ndërthurën me Neandertalët arritën të lulëzojnë pasi linjat e tjera të gjakut vdiqën.

Në fakt, gjenet e Neandertalit mund të kenë qenë shumë të rëndësishëm për të na mbrojtur nga sëmundjet e reja që nuk i kishim hasur më parë.

Hulumtimi, për herë të parë, tregon për një periudhë të shkurtër 48,000 vjet më parë kur Homo Sapiens u ndërthur me Neandertalët pasi ata u larguan nga Afrika.

Homo Sapiens kishte kaluar më parë kontinentin afrikan, por hulumtimi i ri tregon se këto popullata nuk mbijetuan para periudhës së kryqëzimit.

Profesori Johannes Krause i Institutit Max Planck për Biologjinë Evolucionare, në Gjermani, i tha BBC-së se historia e njerëzve modern tani do të duhet të rishkruhet.

"Ne i trajtojmë njerëzit modernë si gjitarin më të suksesshëm në planet që doli nga Afrika 60,000 vjet më parë dhe u përhap në të gjitha ekosistemet," tha ai. “Por deri atëherë nuk ishim. Jemi zhdukur shumë herë”, shton ai.

Për një kohë të gjatë, deshifrimi se si evoluoi e vetmja specie e mbijetuar e njerëzve u bazua në ekzaminimin e formave të fosilizuara të paraardhësve tanë që jetuan qindra mijëra vjet më parë dhe vëzhgimin se si anatomia e tyre ndryshoi në mënyrë delikate me kalimin e kohës.

Mbetjet antike ishin të pakta dhe shpesh të dëmtuara. Por aftësia për të nxjerrë dhe lexuar kodin gjenetik nga kockat mijëra vjeçare ka arritur të hedhë dritë mbi të kaluarën tonë misterioze.

ADN-ja në fosilet tregon historinë e individëve, mënyrën se si ata lidheshin me njëri-tjetrin dhe modelet e migrimit që ata ndoqën.

Edhe pas kryqëzimit tonë të suksesshëm me Neandertalët, popullsia jonë në Evropë nuk ishte pa probleme.

Ata njerëz të hershëm modernë që kishin ndërthurur dhe jetuar me Neandertalët u zhdukën plotësisht nga Evropa 40,000 vjet më parë - por jo përpara se pasardhësit e tyre të migronin në botë.

Ishin paraardhësit e këtyre pionierëve të parë ndërkombëtarë që u kthyen përfundimisht në Evropë për ta banuar atë.

Hulumtimi hedh gjithashtu dritë të re se pse Neandertalët vdiqën kaq shpejt pasi njerëzit modernë mbërritën nga Afrika.

Askush nuk e di pse ndodhi kjo, por provat e reja na largojnë nga teoritë se speciet tona i gjuanin ato deri në zhdukje, ose se ne ishim disi superiorë fizikisht ose mendërisht.

Në vend të kësaj, profesor Krause thotë se ai mbështet pikëpamjen se zhdukja ishte për shkak të faktorëve mjedisorë.

"Si njerëzit dhe Neandertalët po zhduken në Evropë tani," tha ai. “Nëse ne si specie e suksesshme u zhdukëm në rajon, atëherë nuk është çudi që Neandertalët, të cilët kishin një popullsi edhe më të vogël, u zhdukën.

Klima ishte tepër e paqëndrueshme në atë kohë. Sipas profesorit Chris Stringer të Muzeut të Historisë Natyrore në Londër, mund të shkojë nga pothuajse aq e nxehtë sa është sot në të ftohtë të hidhur, ndonjëherë gjatë jetës së një personi.

"Studimi tregon se afër fundit të kohës së tyre në planet, Neandertalët ishin shumë të paktë në numër, më pak të larmishëm gjenetikisht se sa homologët e tyre modernë njerëzorë që jetonin pranë tyre dhe mund të ishin shtyrë lehtësisht drejt zhdukjes," tha Stringer.

Një studim i veçantë i ADN-së, i botuar në revistën Science, tregon se njerëzit modernë ruajtën disa tipare gjenetike kryesore nga Neandertalët që mund t'u kenë dhënë atyre një avantazh evolucionar.

Njëra lidhet me sistemin e tyre imunitar. Kur njerëzit u larguan nga Afrika, ata ishin jashtëzakonisht të prekshëm ndaj sëmundjeve të reja që nuk i kishin hasur kurrë. Ndërthurja me Neandertalët u dha pasardhësve të tyre mbrojtjen e nevojshme.

"Ndoshta marrja e ADN-së së Neandertalit ndihmoi sepse na dha aftësi më të mira adaptive jashtë Afrikës," tha profesori Stringer. “Ne kishim evoluar në Afrikë, ndërsa Neandertalët kishin evoluar jashtë Afrikës. Duke ndërthurur me Neandertalët, ne morëm një zgjidhje të shpejtë të sistemit tonë imunitar."

/rtsh.al/