Në vitet 1950, me Bashkimin Sovjetik që në dukje po ecte përpara në garën hapësinore, shkencëtarët amerikanë hartuan një plan të çuditshëm, goditjen me bombë të sipërfaqes së Hënës për të frikësuar sovjetikët.
Projekti A119, siç dihej, ishte një propozim top-sekret për të shpërthyer një bombë hidrogjeni në Hënë. Bombat me hidrogjen ishin shumë më shkatërruese se bomba atomike e hedhur në Hiroshima në vitin 1945 dhe e fundit në dizajnin e armëve bërthamore në atë kohë.
Në mënyrë të pabesueshme, një shkencëtar që mundësoi këtë skemë të tmerrshme ishte vizionari Carl Sagan. Në fakt, ekzistenca e projektit u zbulua vetëm në vitet 1990, sepse Sagan e kishte përmendur atë në një aplikim në një universitet elitar.
Ndonëse mund të kishte ndihmuar për t'iu përgjigjur disa pyetjeve shkencore rudimentare rreth Hënës, qëllimi kryesor i Projektit A119 ishte shfaqja e forcës. Bomba do të shpërthente në vijën e terminatorit të quajtur, kufiri midis anës së dritës dhe të errët të Hënës, për të krijuar një ndezje të ndritshme drite që kushdo, por veçanërisht kushdo në Kremlin, mund ta shihte me sy të lirë.
Ekziston vetëm një shpjegim bindës për propozimin e një plani kaq të tmerrshëm dhe motivimi për të qëndron diku mes pasigurisë dhe dëshpërimit.
Në vitet 1950, nuk dukej sikur Amerika po fitonte Luftën e Ftohtë. Opinioni politik dhe popullor në Shtetet e Bashkuara besonte se Bashkimi Sovjetik ishte përpara në rritjen e arsenalit të tij bërthamor, veçanërisht në zhvillimin dhe numrin e bombarduesve bërthamorë dhe raketave bërthamore.
Në vitin 1952, SHBA shpërtheu bombën e parë me hidrogjen. Tre vjet më vonë sovjetikët tronditën Uashingtonin duke shpërthyer të tyren. Në vitin 1957 ata korrën një epërsi në garën hapësinore me lëshimin e Sputnik 1, sateliti i parë artificial në orbitë në mbarë botën.
Por Projekti A119 do të kishte funksionuar.
Në vitin 2000 Reiffel tha fjalën e tij se ishte "teknikisht i realizueshëm" dhe se shpërthimi do të ishte i dukshëm në Tokë. Humbja e mjedisit të pacenuar hënor ishte më pak shqetësuese për Forcën Ajrore të SHBA, pavarësisht shqetësimeve të shkencëtarëve.
"Projekti A119 ishte një nga disa ide që u shfaqën për një përgjigje emocionuese ndaj Sputnik-ut. Është një dritare mjaft interesante në llojin e mendësisë amerikane në atë kohë. Kjo shtytje për të konkurruar në një mënyrë që krijon diçka shumë mbresëlënëse. Mendoj, në këtë rast, mbresëlënëse dhe tmerruese janë paksa shumë afër njëra-tjetrës", thotë Alex Wellerstein, një historian i shkencës dhe teknologjisë bërthamore.
"Nëse do të ketë përsëri diçka që i ngjan këtij lloji të histerisë hënore, ajo do të binte në kundërshtim me rendin ligjor ndërkombëtar të vendosur, të rënë dakord nga pothuajse çdo shtet në botë", thotë Bleddyn Bowen, një ekspert në marrëdhëniet ndërkombëtare në hapësirën e jashtme.
A mund të shfaqen sërish këto plane, pavarësisht konsensusit ndërkombëtar? "Kam dëgjuar disa zhurma që dalin nga disa vende dhe nga Pentagoni për shikimin e misioneve të Forcave Hapësinore të SHBA për mjedisin hënor", thotë Bowen.
Shumica e detajeve të Projektit A119 janë ende të mbuluara me mister. Shumë prej tyre me sa duket u shkatërruan./ BBC
/rtsh.al/
