E përmbledhur
Viktimat: Hezbollahu thotë se dy nga luftëtarët e tij dhe një vajzë tetëvjeçare janë vrarë. Ministria libaneze e shëndetësisë thotë se tetë persona janë vrarë dhe të paktën 2750 janë plagosur. Mes të plagosurve thuhet se është ambasadori i Iranit në Liban, Mojtaba Amani
Hezbollahu fajëson Izraelin: Një deklaratë nga grupi thotë se Izraeli është "plotësisht përgjegjës për këtë agresion kriminal që synoi gjithashtu civilët". Ai thotë se "ky armik tradhtar dhe kriminel me siguri do të marrë dënimin e tij të drejtë"
Zyrtarët libanezë fajësojnë gjithashtu Izraelin: Kjo është sipas raporteve nga mediat lokale në Liban. Ministri i informacionit i vendit Ziad Makary ka dënuar shpërthimet e pagerit si "agresion izraelit" sipas transmetuesit televiziv të Libanit Al-Manar.
Izraeli ende nuk ka komentuar: Nuk ka pasur ende një deklaratë nga ushtria izraelite, e cila është përfshirë në zjarr ndërkufitar me Hezbollahun për muaj të tërë. Shpërthimet vijnë disa orë pasi Izraeli e bëri kthimin e banorëve të zhvendosur nga sulmet e Hezbollahut si një nga qëllimet e tij të luftës.
Shpërthimi i biperave në të gjithë Libanin
Qindra bipera shpërthyen në të njëjtën kohë në të gjithë Libanin dhe në pjesë të Sirisë të martën, duke vrarë të paktën tetë persona, përfshirë anëtarë të grupit militant Hezbollah dhe një vajzë, si dhe duke plagosur ambasadorin Iranian. Kjo u bë e ditur nga zyrtarë të qeverisë dhe Hezbollahut.
Zyrtarët libanez drejtuan gishtin drejt Izraelit në atë që dukej të ishte një sulm i sofistikuar dhe i largët që plagosi më shumë se 2700 njerëz në një kohë tensionesh në rritje përtej kufirit me Libanin. Ushtria izraelite nuk pranoi të komentojë.
Një zyrtar i Hezbollahut, i cili foli në kushte anonimiteti, tha për Associated Press se marka e re e biperave të dorës të përdorura nga grupi fillimisht u nxeh, më pas shpërtheu, duke vrarë të paktën dy nga anëtarët e tij dhe duke plagosur të tjerë.
Ministri i shëndetësisë i Libanit, Firas Abiad, tha se të paktën tetë persona u vranë dhe 2,750 u plagosën, 200 prej tyre në gjendje kritike.
Hezbollahu tha në një deklaratë se në orën 3:30 pasdite biperat e përdorur nga njerëzit që punonin për institucionet e grupit filluan të shpërthyen "në mënyrë misterioze", duke vrarë një vajzë të re dhe dy anëtarë të Hezbollahut, si dhe duke plagosur disa njerëz.
Deklarata tha se Hezbollahu po kryente një hetim "sigurie dhe shkencore" për shpërthimet e njëkohshme.
Hezbollahu u bëri thirrje njerëzve që të mos dëgjojnë thashethemet që janë pjesë e "luftës psikologjike" pasi Izraeli kërcënon të ndryshojë faktet në terren përgjatë kufirit të tij verior.
“Rezistenca, në të gjitha nivelet e saj, është në gatishmëri të lartë për të mbrojtur Libanin dhe popullin e tij të palëkundur”, thuhet në deklaratë.
Analistët: Sulm i paprecedentë
Analistë të sigurisë në Lindjen e Mesme thonë se natyra dhe shkalla e sulmit ndaj Hezbollahut duket e paprecedentë.
"Është e jashtëzakonshme. Hezbollahu krenohet me masat e tij të rrepta të sigurisë, të përmirësuara gjatë dekadave duke shkuar kokë më kokë me Izraelin," më thotë Emily Harding, një ish-analiste e lartë e CIA-s, e cila ishte gjithashtu drejtoreshë e Iranit në Këshillin e Sigurisë Kombëtare.
Ajo dhe të tjerët thonë se kjo është një shkelje kritike e sigurisë së Hezbollahut.
"Një shkelje e kësaj përmasash nuk është vetëm e dëmshme fizikisht, por gjithashtu do t'i bëjë ata të vënë në dyshim të gjithë aparatin e tyre të sigurisë," thotë Harding, aktualisht një zëvendës drejtor në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare me qendër në SHBA.
"Unë do të prisja t'i shoh ata të kryejnë një hetim të brendshëm intensiv që do t'i shpërqendrojë ata nga një luftë e mundshme me Izraelin."
Lina Khatib, nga Chatham House me qendër në Mbretërinë e Bashkuar, thotë se sulmi "nënvizon se sa thellë Izraeli është infiltruar në rrjetin e komunikimit të Hezbollahut".
“Shumë operativë të Hezbollahut kaluan në përdorimin e biperave pasi telefonat celularë që i përkisnin anëtarëve të Hezbollahut u komprometuan nga hakerimet izraelite. Shkalla e sulmit të fundit është thellësisht poshtëruese për Hezbollahun, duke treguar se sa e cenueshme është siguria e Hezbollahut përballë teknologjisë së sofistikuar ushtarake izraelite”, shton ajo.
Si u arrit në këtë pikë? Dy teoritë që po qarkullojnë
Ekspertët kanë ndarë dy teori konkurruese për mënyrën se si qindra bipera mund të shpërthenin në të njëjtën kohë. Një teori është se ka pasur një shkelje të sigurisë kibernetike, duke bërë që bateritë e litiumit të biperave të mbinxehen dhe të shpërthejnë.
Një tjetër teori është se ky ishte një "sulm i zinxhirit të furnizimit", ku biperat u ngatërruan gjatë procesit të prodhimit dhe të transportit.
David Kennedy, një ish-analist i inteligjencës së Agjencisë së Sigurisë Kombëtare të SHBA-së, i tha CNN se shpërthimet e para në videot e shpërndara në internet duken të jenë "shumë të mëdha që mbingarkon biperin gjë që do të shkaktonte një shpërthim të baterisë litiumit".
Kennedy tha se teoria e dytë ishte më e besueshmja.
"Ka më shumë gjasa që Izraeli të kishte operativë njerëzorë... në Hezbollah. Biperave mund tu ishin futur brenda eksploziv dhe ka të ngjarë që shpërthyen vetëm kur të merrej një mesazh i caktuar," tha ai.
“Kompleksiteti i nevojshëm për ta arritur këtë është i jashtëzakonshëm. Do të kishte kërkuar shumë komponentë të ndryshëm të inteligjencës dhe ekzekutim. Inteligjenca njerëzore (HUMINT) do të ishte metoda kryesore e përdorur për ta arritur këtë, së bashku me përgjimin e zinxhirit të furnizimit për të bërë modifikime në bipera,” shtoi ai.
Shpërthimet biperave përbëjnë një përshkallëzim, armiqësitë midis Hezbollahut dhe Izraelit po ziejnë
Për pjesën më të madhe të vitit të kaluar, përleshjet ndërkufitare midis Izraelit dhe Hezbollahut kanë qenë muzika e përditshme e jetës në Liban.
Por sulmi shpërthyes i biperave të së martës përfaqëson një nivel përshkallëzimi që është ndoshta edhe më i madh se vrasja e Fu'ad Shukr, komandantit të lartë të Hezbollahut i vrarë nga një sulm ajror izraelit në një periferi të Bejrutit në fund të korrikut.
Megjithëse Izraeli po refuzon të komentojë mbi shpërthimet, Hezbollah ka thënë se e mban Izraelin "plotësisht përgjegjës për këtë sulm kriminal". Qeveria libaneze ka fajësuar gjithashtu Izraelin për sulmin.
Shpërthimi i njëkohshëm i qindra biperave në të gjithë Libanin përfaqëson një goditje fizike dhe simbolike ndaj Hezbollahut që u ul, me sa duket, nga Izraeli.
Në fakt, kjo është vetëm e fundit në një seri goditjesh ndaj grupit militant. Pas vrasjes së Shukr, Hezbollahu priti gati katër javë për të nisur përgjigjen e tij, duke gjuajtur rreth 300 raketa dhe drone në Izrael si hakmarrje, shumica e të cilave u rrëzuan nga mbrojtja ajrore izraelite.
Tani, ndoshta mijëra militantë të Hezbollahut janë plagosur në shpërthimet e biperave - një goditje e madhe për grupin e mbështetur nga Irani. Shpërthimet nënvizojnë cenueshmërinë e thellë të Hezbollahut ndaj infiltrimit izraelit në rrjetet e tij të inteligjencës dhe komunikimit.
E gjithë kjo ngre pyetje se si një Hezbollah i gjymtuar dhe i komprometuar mund t'i përgjigjet këtij grushti të fundit izraelit.
Sulmet ndaj pajisjeve janë shumë të rralla
Sulmet e zinxhirit të furnizimit janë një shqetësim në rritje në botën e sigurisë kibernetike me shumë hake të profilit të lartë të shkaktuara së fundmi nga hakerat që fitojnë akses në produkte ndërsa ato janë në zhvillim.
Por këto sulme zakonisht përmbahen në softuer. Sulmet e zinxhirit të furnizimit të harduerit janë shumë më të rralla pasi përfshijnë marrjen në dorë të pajisjes.
Nëse ky do të ishte me të vërtetë një sulm i zinxhirit të furnizimit, do të kishte përfshirë një operacion të madh për të hapur pagerët në një fabrikë të tillë dhe për t'i manipuluar fshehurazi në një farë mënyre.
Siç tha eksperti i sigurisë Dmitri Alperovitch në X, kjo do ta bënte operacionin "ndoshta një nga sulmet më të gjera të zinxhirit të furnizimit fizik në histori".
Pajisjet mund të kenë qenë të mbushura me sasi të vogël eksplozivi
Sabotimi masiv i një numri kaq të madh biperash libanezë kërkonte inteligjencë dhe aftësi teknike në kohë.
Që nga fillimi i konfliktit të Gazës vitin e kaluar, Hezbollahu i kishte paralajmëruar anëtarët e tij që të mos përdorin telefona celularë nga frika se mund të ngatërroheshin me agjentët e inteligjencës izraelite.
Në vitin 1996, agjencia izraelite Shin Bet vrau një bombvënës të Hamasit me një eksploziv në telefonin e tij.
Në vend të kësaj, Hezbollahu po përdorte bipera për të komunikuar, me një grup të ri të dorëzuar së fundmi.
Dikush - dhe Hezbollahu nuk ka asnjë dyshim se Izraeli qëndronte pas kësaj - ishte në gjendje të fuste fshehurazi veten në zinxhirin e furnizimit për ata bipera.
Një ish-ekspert i municioneve të Ushtrisë Britanike, i cili kërkoi të mos i përmendet emri, i tha BBC-së se pajisjet ka të ngjarë të ishin të mbushura me nga 10 deri në 20 gramë secila me eksploziv të lartë të shkallës ushtarake, të fshehur brenda një komponenti elektronik të rremë.
Kjo, tha eksperti, do të ishte armatosur nga një sinjal, diçka që quhet një mesazh teksti alfanumerik.
Më pak se 1% e biperave që shpërthyen deri më tani kanë rezultuar fatale, por me qindra të plagosur rëndë dhe kjo është një goditje e madhe psikologjike për Hezbollahun.
Libani dënon shpërthimet e biperave si një "agresion kriminal izraelit"
Qeveria libaneze ka fajësuar Izraelin për shpërthimet e biperave të martën, duke e cilësuar sulmin si "agresion kriminal izraelit".
Kryeministri Najib Mikati tha në një takim të kabinetit të martën se sulmi përfaqëson "agresion kriminal izraelit, i cili përbën një shkelje serioze të sovranitetit libanez dhe një krim sipas të gjitha standardeve".
Ziad Makary, ministri i informacionit, tha në një konferencë shtypi në Bejrut se qeveria libaneze ka kontaktuar Kombet e Bashkuara dhe vendet e interesuara "për t'i mbajtur ata përgjegjës për këtë krim të vazhdueshëm".
Ushtria izraelite: Nuk ka asnjë ndryshim në udhëzimet mbrojtëse të Komandës së Frontit
Ushtria izraelite thotë se nuk ka "asnjë ndryshim" në udhëzimet mbrojtëse për civilët. Forcat e Mbrojtjes të Izraelit (IDF), thanë në një deklaratë se kanë bërë një vlerësim të situatës këtë mbrëmje.
"Për momentin nuk ka asnjë ndryshim në udhëzimet mbrojtëse të Komandës së Frontit të Brendshëm", thotë një zëdhënës i IDF. Këto janë direktivat e lëshuara nga ushtria izraelite në mënyrë që civilët ti ndjekin ato me qëllim që të mbahen të sigurt në rast sulmi.
“Publikut i kërkohet të qëndrojë vigjilent. Çdo ndryshim do të përditësohet menjëherë”, shtohet në deklaratë. IDF ende nuk ka komentuar mbi shpërthimet e biperave.
SHBA: Nuk kemi dijeni për incidentin
Shtetet e Bashkuara deklaruan se nuk ishin "të përfshira" në serinë e shpërthimeve të biperave në Liban dhe "nuk ishin në dijeni" të ndonjë sulmi paraprakisht, sipas një zëdhënësi të Departamentit të Shtetit.
Miller nuk do të thoshte se çfarë informacioni ka SHBA deri më tani dhe nuk tha nëse SHBA vlerëson se Izraeli është përgjegjës apo jo.
/rtsh.al/
