Presidenca e Ukrainës ka publikuar të mërkurën marrëveshjen e firmosur mes Presidentit Ukrainas Volodymyr Zelenskyy dhe Kryeministrit Edi Rama, për bashkëpunimin e sigurisë dhe mbështetjen afatgjatë ndërmjet Ukrainës dhe Republikës së Shqipërisë.
Marrëveshja e nënshkrua një ditë më parë në Davos të Zvicrës mes Ramës dhe Zelenskit. Marrëveshja 10-vjeçare e bashkëpunimit mes Shqipërisë dhe Ukrainës përfshin bashkëpunimin për prodhimin e armëve, shkëmbimin e informacionit në fushën e inteligjencës, sigurinë detare dhe kibernetike, luftën kundër krimit dhe trafikut.
Siç parashikon kjo marrëveshje, Shqipëria do të vijojë të ndihmojë forcat e armatosura ukrainase, sidomos në programet trajnuese për pilotët dhe teknikët ukrainas.
Po ashtu, është konkretizuar edhe iniciativa për prodhimin e përbashkët të municioneve luftarake mes Shqipërisë dhe Ukrainës. Kjo pikë në marrëveshje pasqyron vullnetin e të dyja palëve për t’u përfshirë në industrinë e prodhimit të armëve dhe municioneve luftarake, por do të duhet të pasohet nga një plan dhe një marrëveshje konkrete.
Përmes kësaj marrëveshje Shqipëria rikonfirmon mbështetjen e saj për pavarësinë, sovranitetin dhe integritetin territorial të Ukrainës brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht që nga viti 1991, duke përfshirë detin territorial, dhe njeh të drejtën e natyrshme të Ukrainës për vetëmbrojtje.
Në hyrje të marrëveshjes theksohet se Ukraina dhe Republika e Shqipërisë përsërisin dënimin e tyre në termat më të fortë të mundshëm të luftës së paprovokuar, të pajustifikuar dhe të paligjshme të Rusisë kundër Ukrainës, e cila përbën një shkelje e dukshme e së drejtës ndërkombëtare, duke përfshirë Kartën e OKB-së, Aktin Final të Helsinkit dhe Kartën e Parisit.
“Shqipëria rikonfirmon mbështetjen e saj të palëkundur për pavarësinë, sovranitetin dhe integritetin territorial të Ukrainës brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht që nga viti 1991, duke përfshirë detin territorial, dhe njeh të drejtën e natyrshme të Ukrainës për vetëmbrojtje, siç parashikohet në nenin 51 të Kartës së OKB-së. Pjesëmarrësit pranojnë se Ukraina dhe e gjithë Evropa nuk do të jenë të sigurta derisa të ketë një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme që respekton të drejtat e Ukrainës sipas ligjit ndërkombëtar dhe Kartës së OKB-së.”, thuhet në preambul të marrëveshjes.
Bashkëpunimi ndërmjet pjesëmarrësve në marrëveshje mbështetet nga një sërë vlerash të përbashkëta, ndër të tjera demokracia, sundimi i ligjit, respektimi dhe ruajtja e të drejtave dhe lirive themelore të njeriut dhe barazia gjinore.
Pjesëmarrësit kujtojnë se Ukraina do të vazhdojë të zbatojë një program ambicioz reformash dhe se Shqipëria është e përkushtuar për të mbështetur përpjekjet e Ukrainës për reforma. Këto janë thelbësore për aspiratat e saj evropiane dhe euroatlantike.
“Pjesëmarrësit ripohojnë se anëtarësimi i Ukrainës në Bashkimin Evropian dhe në Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut janë në interesin strategjik të Ukrainës dhe Shqipërisë. Shqipëria mbështeti Deklaratën e Përbashkët të Mbështetjes për Ukrainën të datës 12 korrik 2023 (në tekstin e mëtejmë “Deklarata e G7”), e miratuar nga Grupi i Shtatë (G7) dhe BE-ja në margjinat e Samitit të NATO-s në Vilnius dhe Marrëveshja e Ukrainës e nisur dhe miratuar më 11 korrik 2024 në margjinat e Samitit të NATO-s në Uashington, DC. Pjesëmarrësit nënvizojnë se kjo Marrëveshje nuk është një zëvendësim për anëtarësimin e ardhshëm të Ukrainës në NATO. Prandaj, Pjesëmarrësit kanë rënë dakord së bashku për të forcuar bashkëpunimin e tyre të sigurisë duke ndjekur angazhimet dhe aktivitetet e mëposhtme dypalëshe të sigurisë afatgjatë.”, thuhet në dokument.
Pikat kryesore të marrëveshjes: Siguria dhe Mbrojtja; Bashkëpunimi në Industrinë e Mbrojtjes; Bashkëpunimi i Inteligjencës dhe Sigurisë; Siguria dhe siguria kimike, biologjike, radiologjike, bërthamore (CBRN); Siguria Detare; Siguria kibernetike; Kundër manipulimit dhe ndërhyrjes së informacionit të huaj; Bashkëpunimi në Luftën kundër Krimit; Bashkëpunimi në luftën kundër trafikimit të drogës dhe trafikimit të qenieve njerëzore; Kompensimi për dëmin, humbjen dhe lëndimin e shkaktuar nga agresioni rus; Mbështetje për Axhendën e Reformës së Pjesëmarrësve, Integrimin Evropian dhe Euro-Atlantik.
Siguria dhe Mbrojtja
Shqipëria do të kërkojë çdo mundësi dhe do t'i ofrojë Ukrainës mbështetje të mëtejshme lidhur me sigurinë dhe mbrojtjen në të gjitha fushat, me fokus në nevojat më urgjente të Ukrainës duke promovuar ndërveprim më të madh me partnerët euroatlantikë. Shqipëria mbështet Konceptin e Forcave të Ardhshme të Ukrainës dhe do të vazhdojë të marrë pjesë, në mënyrë dypalëshe, shumëpalëshe dhe me partnerë (p.sh. brenda Bashkimit Evropian, NATO dhe Grupit të Kontaktit të Mbrojtjes së Ukrainës) në përpjekjen ndërkombëtare për të mbështetur modernizimin e Forcave të Mbrojtjes të Ukrainës për të siguruar ndërveprimin më të madh të tyre me NATO-n.
Është politika e Shqipërisë të ndihmojë Ukrainën, në baza dypalëshe dhe nëpërmjet bashkëpunimit me aleatët dhe partnerët, me ruajtjen e mbrojtjes cilësore dhe të avantazhit të saj ushtarak, mes transformimeve të shpejta, të pasigurta dhe sfiduese rajonale politike dhe të sigurisë.
Shqipëria do të punojë për mbështetjen e saj të trajnimit për Ukrainën në një kuadër shumëpalësh dhe mbështetjen dypalëshe në çdo formë tjetër trajnimi që mund të bihet dakord, duke përfshirë programet e trajnimit të trajnerit. Shqipëria rikonfirmon mbështetjen e saj të vazhdueshme për Ukrainën nëpërmjet Paketës Gjithëpërfshirëse të Ndihmës (CAP) të NATO-s.
Shqipëria do të mbetet e angazhuar në përpjekjet shumëkombëshe për të mbështetur, përmirësuar dhe forcuar aftësitë mbrojtëse të Ukrainës, si dhe për të siguruar një ndërveprim më të madh me NATO-n dhe partnerët e saj.
Duke kujtuar rëndësinë e bashkëpunimit civilo-ushtarak, Shqipëria do të kërkojë çdo mundësi thelbësore për të zbatuar projekte civilo-ushtarake me kapacitete civile në mbështetje të Ukrainës, me theks në ndihmën për popullsinë civile.
Që nga fillimi i pushtimit rus në shkallë të gjerë, Shqipëria e ka mbështetur plotësisht Ukrainën me kontributet e saj në fusha të ndryshme, duke përfshirë ndihmën ushtarake dhe humanitare.
Shqipëria ka dhënë kontribute të rëndësishme ushtarake në Ukrainë, si në planin dypalësh ashtu edhe nëpërmjet forumeve shumëpalëshe dhe do të vazhdojë të mbështesë Ukrainën në të njëjtën mënyrë si në 2022-2024, duke adresuar nevojat më urgjente dhe imediate të Ukrainës për të forcuar aftësitë e saj të sigurisë dhe duke marrë parasysh Aftësitë shqiptare.
Shqipëria do të vazhdojë mbështetjen e saj për Ukrainën për kohëzgjatjen dhjetëvjeçare të kësaj Marrëveshjeje. Pjesëmarrësit do të mbajnë Dialog për Politikat Strategjike të Mbrojtjes dhe Sigurisë në nivel të lartë.
Pjesëmarrësit do të punojnë së bashku për të forcuar aftësitë ushtarake të Ukrainës, me synimin për të arritur një nivel që, në rast të agresionit të jashtëm kundër Shqipërisë gjatë periudhës para anëtarësimit të Ukrainës në NATO, t'i mundësojë Ukrainës të reagojë me ndihmë efektive ushtarake.
Shqipëria do të japë kontributin e saj në koalicionin e avionëve luftarakë duke ofruar trajnime në gjuhën angleze për pilotët dhe teknikët ukrainas.
Bashkëpunimi në Industrinë e Mbrojtjes
Shqipëria mirëpret përpjekjet e Ukrainës për të integruar industrinë e saj të mbrojtjes në përpjekjet e NATO-s dhe BE-së për promovimin dhe rritjen e kapaciteteve të prodhimit të mbrojtjes.
Shqipëria dhe Ukraina do të bashkëpunojnë për integrimin e industrive të tyre të mbrojtjes në bazën teknologjike dhe industriale të mbrojtjes evropiane (EDTIB), duke marrë parasysh gjithashtu mundësitë e ofruara nga Strategjia Evropiane e Mbrojtjes Industriale (EDIS) dhe Programi Evropian i Industrisë së Mbrojtjes (EDIP).
Pjesëmarrësit do të kërkojnë mundësi dhe mundësi të mëtejshme potenciale për industrinë e mbrojtjes dhe kërkimin e saj, duke zhvilluar përpjekjet për zbatimin e projekteve të përbashkëta me interes të përbashkët.
Pjesëmarrësit do të identifikojnë mundësitë për partneritete dhe bashkëpunime më të ngushta industriale të mbrojtjes, prodhim të përbashkët të mbrojtjes, duke përfshirë lokalizimin në Ukrainë, me qëllim përfitimin e ndërsjellë tregtar dhe politik.
Shqipëria do të punojë me Ukrainën për të identifikuar burimet e mundshme të financimit për mbështetjen e projekteve të industrisë së mbrojtjes të Ukrainës. Shqipëria do të punojë me Ukrainën për të forcuar mbrojtjen e teknologjive të transferuara dhe të drejtave të pronësisë intelektuale.
Bashkëpunimi i Inteligjencës dhe Sigurisë
Pjesëmarrësit do të vazhdojnë të thellojnë bashkëpunimin e tyre për inteligjencën dhe sigurinë në përputhje me kornizën e bazuar në mekanizmat dypalësh dhe shumëpalësh.
Siguria dhe siguria kimike, biologjike, radiologjike, bërthamore (CBRN).
Duke njohur rreziqet për sigurinë dhe sigurinë CBRN, veçanërisht në situatat e konfliktit të armatosur, Ukraina dhe Shqipëria janë të përkushtuara për të mbështetur dhe forcuar kuadrin ekzistues global të sigurisë bërthamore bazuar në parimet, qasjet, konventat, normat dhe standardet e IAEA-s, si dhe të tjera relevante ndërkombëtare. normat dhe instrumentet juridike.
Shqipëria do të mbështesë përpjekjet e Ukrainës drejt sigurisë CBRN, qëndrueshmërisë dhe përmirësimit të saj, në veçanti përmes ndarjes së praktikave të mira në forcimin e sigurisë së burimeve radioaktive të mbyllura me aktivitet të lartë (INFCIRC/910) dhe kundër kontrabandës bërthamore (INFCIRC/918) dhe eksplorimit opsione për të adresuar gjithashtu sfida të tjera që lidhen me incidentet CBRN.
Siguria Detare
Pjesëmarrësit do të kërkojnë të bashkërendojnë përpjekjet e tyre për forcimin e bashkëpunimit ndërkombëtar në fushën e sigurisë detare në përputhje me Konventën e Kombeve të Bashkuara për të Drejtën e Detit, instrumentet e tjera ligjore ndërkombëtare dhe aktet e tyre kombëtare të sigurisë detare.
Shqipëria do të vazhdojë mbështetjen e saj për Ukrainën duke synuar ndërtimin e aftësive moderne dhe elastike të sigurisë detare, duke përfshirë rritjen e ndërveprueshmërisë dhe standardizimit me NATO-n.
Siguria kibernetike
Ukraina dhe Shqipëria do të synojnë të parandalojnë, zbulojnë, pengojnë dhe pengojnë çdo agresion kibernetik, spiunazh kibernetik dhe luftë hibride. Pjesëmarrësit do të synojnë gjithashtu të identifikojnë dhe të pengojnë përdorimin keqdashës të aftësive kibernetike nga çdo aktor shtetëror dhe joshtetëror kundër Pjesëmarrësve.
Pjesëmarrësit do të mbështesin njëri-tjetrin duke shkëmbyer ekspertizë dhe duke u angazhuar në bashkëpunim praktik në fushat e sigurisë kibernetike dhe teknologjive të tjera të avancuara të komunikimit dhe informacionit (duke përfshirë, por pa u kufizuar në ndërtimin e kapaciteteve, zhvillimin e normave, kornizat ligjore, reagimin ndaj incidenteve dhe menaxhimin e krizave, kritike elasticiteti i infrastrukturës, ndërtimi i kapaciteteve në teknologjitë në zhvillim, etj.).
Ukraina dhe Shqipëria do të vazhdojnë të shkëmbejnë informacione, të shkëmbejnë përvoja dhe të bashkëpunojnë në zhvillimin e sigurisë kibernetike dhe aftësive të mbrojtjes kibernetike, duke përfshirë rritjen e bashkëpunimit në diplomacinë kibernetike, ofrimin e asistencës teknike për Ukrainën, si dhe rritjen e elasticitetit të saj kibernetik.
Kundër manipulimit dhe ndërhyrjes së informacionit të huaj
Pjesëmarrësit do të bashkëpunojnë në fushën e kundërshtimit të manipulimit dhe ndërhyrjes së informacionit të huaj, duke përfshirë manipulimin e informacionit nga Rusia ose çdo shtet tjetër, propagandën malinje dhe fushatat dezinformuese që prekin sigurinë kombëtare.
Pjesëmarrësit do të shkëmbejnë rregullisht përvojën dhe praktikat më të mira në luftën kundër dezinformimit, komunikimit strategjik dhe diplomacisë publike.
Bashkëpunimi në Luftën kundër Krimit
Pjesëmarrësit do të vazhdojnë bashkëpunimin e tyre në kuadër të Traktatit të Miqësisë dhe Bashkëpunimit ndërmjet Ukrainës dhe Republikës së Shqipërisë, nënshkruar në Tiranë më 28 shkurt 2024. Pjesëmarrësit pranojnë se krimi i rëndë dhe i organizuar (KOS) përbën një kërcënim për shoqëritë e tyre.
Për të luftuar të gjitha llojet e aktiviteteve të KOS-it, terrorizmit dhe krimeve të tjera, autoritetet kompetente të pjesëmarrësve, në përputhje me legjislacionin kombëtar të pjesëmarrësve, do të bashkëpunojnë në luftimin dhe parandalimin efektiv të KOS-it dhe krimeve të tjera. Për këtë qëllim, Pjesëmarrësit do të marrin masa për kryerjen e operacioneve të përbashkëta, shkëmbimin e informacionit kriminal dhe identifikimin e rreziqeve kryesore, krijimin e grupeve të përbashkëta të punës për bashkëpunimin policor dhe lehtësimin e ofrimit të trajnimit dhe shkëmbimit të praktikave më të mira. Masat e mësipërme nuk synojnë të jenë shteruese dhe Pjesëmarrësit mund të ndjekin forma të tjera bashkëpunimi për të arritur qëllimet e tyre në luftimin e KOS-it.
Bashkëpunimi në luftën kundër trafikimit të drogës dhe trafikimit të qenieve njerëzore
Pjesëmarrësit do të bashkëpunojnë në luftën kundër trafikimit të drogës dhe trafikimit të qenieve njerëzore, do të rrisin shkëmbimin e informacionit në rrjetet kriminale transnacionale, metodat e tyre operacionale, flukset financiare për të identifikuar dhe penguar rrugët e trafikimit.
Bashkëpunimi Politik dhe Promovimi i Përgjegjshmërisë
Vetëm Paqe
Shqipëria do të vazhdojë të mbështesë përpjekjet e Ukrainës për të vendosur një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme bazuar në parimet dhe objektivat kryesore të përcaktuara në Formulën e Paqes të Ukrainës. Shqipëria do të vazhdojë përpjekjet e saj diplomatike për të siguruar mbështetje të gjerë globale për zbatimin e saj, duke përfshirë përfshirjen e vendeve të Jugut Global për të zbatuar Formulën e Paqes të Ukrainës dhe për të marrë pjesë në Samitet përkatëse të Paqes dhe grupet e punës.
Llogaridhënia
Pjesëmarrësit do të kontribuojnë në ruajtjen e rendit juridik ndërkombëtar bazuar në parimet e Kartës së OKB-së në lidhje me sigurimin e llogaridhënies së Federatës Ruse dhe shteteve të tjera që kryejnë shkelje të rënda të së drejtës ndërkombëtare.
Pjesëmarrësit riafirmojnë angazhimin e tyre për të garantuar përgjegjësi për krimet ndërkombëtare të kryera në ose kundër Ukrainës, duke përfshirë krimin e agresionit. Pjesëmarrësit do të kërkojnë të mbajnë përgjegjësi për krimet e luftës dhe krimet e tjera ndërkombëtare, të kryera në ose kundër Ukrainës në kontekstin e agresionit rus, në përputhje me ligjin ndërkombëtar, duke përfshirë mbështetjen e punës së Zyrës së Prokurorit të Përgjithshëm të Ukrainës dhe Gjykata Ndërkombëtare Penale për të siguruar që pretendimet për krime lufte dhe krime të tjera ndërkombëtare, përfshirë dhunën seksuale në konflikt, të hetohen plotësisht dhe në mënyrë të drejtë nga mekanizma të pavarur, efektiv dhe të fuqishëm ligjor.
Pjesëmarrësit do të punojnë së bashku në "Grupin Bërthamë mbi opsionet për krijimin e një gjykate për krimin e agresionit kundër Ukrainës", për të krijuar një gjykatë për të siguruar përgjegjësinë për krimin e agresionit kundër Ukrainës.
Si anëtarë të Koalicionit Ndërkombëtar për Kthimin e Fëmijëve Ukrainas, Pjesëmarrësit angazhohen të forcojnë përpjekjet e tyre për kthimin e sigurt të të gjithë fëmijëve ukrainas të dëbuar ilegalisht dhe të zhvendosur me forcë dhe ribashkimin me familjet e tyre, si dhe të mbështesin përpjekjet ndërkombëtare që synojnë sigurimin e llogaridhënies së atyre që janë përgjegjës.
Kompensimi për dëmin, humbjen dhe lëndimin e shkaktuar nga agresioni rus
Pjesëmarrësit riafirmojnë angazhimin e tyre për ta mbajtur Federatën Ruse përgjegjëse për shkaktimin e dëmeve, humbjeve dhe lëndimeve të individëve dhe subjekteve, si dhe ndaj shtetit të Ukrainës, si rezultat i veprimeve të saj të paligjshme ndërkombëtare në ose kundër Ukrainës, duke përfshirë agresionin e saj në shkelje të Kartës së OKB-së dhe se Federata Ruse mban përgjegjësi financiare për rindërtimin afatgjatë të Ukrainës.
Asetet sovrane ruse duhet të mbeten të palëvizura derisa Federata Ruse të ketë paguar për dëmin që i ka shkaktuar Ukrainës. Shqipëria, duke punuar me partnerët e saj në Bashkimin Evropian, do të vazhdojë të eksplorojë rrugë të ligjshme në përputhje me detyrimet kontraktuale të zbatueshme dhe në përputhje me ligjin e BE-së dhe atë ndërkombëtar, nëpërmjet të cilave asetet ruse mund të përdoren për të mirën e Ukrainës.
Si prioritet, Pjesëmarrësit do të vazhdojnë të punojnë së bashku me partnerët e tjerë në drejtim të krijimit të një mekanizmi ndërkombëtar kompensimi për të siguruar kompensim për dëmin, humbjen ose lëndimin e shkaktuar nga agresioni rus, siç parashikohet nga Statuti i Regjistrit të Dëmeve të shkaktuara nga Agresioni. i Federatës Ruse kundër Ukrainës miratuar me Rezolutën e Komitetit të Ministrave të Këshillit të Evropës CM/Res(2023)3. Në këtë drejtim, Pjesëmarrësit do të shqyrtojnë opsionet e duhura për financimin e një mekanizmi ndërkombëtar kompensimi për të ofruar kompensim të shpejtë dhe adekuat për viktimat e agresionit.
Masat kufizuese (sanksionet)
Pjesëmarrësit njohin vlerën e masave kufizuese (sanksioneve) në kufizimin e aksesit të Federatës Ruse në financat, mallrat, teknologjinë dhe shërbimet që po përdor në agresionin e saj, në uljen e rrjedhave të të ardhurave të Rusisë dhe në parandalimin e sulmeve të ardhshme.
Pjesëmarrësit kujtojnë se Bashkimi Evropian ka vendosur masa kufizuese (sanksione) të paprecedentë kundër Federatës Ruse në përgjigje të luftës së agresionit kundër Ukrainës dhe që synojnë imponimin e pasojave të rënda ndaj Federatës Ruse për veprimet e saj dhe pengimin e aftësive ruse për të vazhduar agresionin. Shqipëria i mbështet këto masa (sanksione) kufizuese dhe do të vazhdojë të vendosë sanksione ndaj Rusisë.
Pjesëmarrësit do të vazhdojnë të punojnë për të siguruar që kostot ndaj Rusisë për agresionin e saj të vazhdojnë të rriten, duke përfshirë masat kufizuese (sanksionet) dhe kontrollet e eksportit. Shqipëria do të mbetet e përkushtuar, në kuadrin evropian, për të ndjekur masa të forta kufizuese (sanksione) ndaj sektorëve të ekonomisë ruse dhe atyre që mbështesin ose përfitojnë nga lufta, ose ndihmojnë në shmangien e sanksioneve në vendet e treta. Shqipëria gjithashtu do të ndërmarrë veprime të vendosura me partnerët për të trajtuar të gjitha format e anashkalimit të sanksioneve. Shqipëria do të shqyrtojë mundësinë e mbylljes së porteve detare për anijet ruse derisa të rivendoset integriteti territorial i Ukrainës dhe të vendoset një paqe e drejtë dhe e qëndrueshme.
Pjesëmarrësit do t'i japin njëri-tjetrit informacion të përditësuar mbi bazat e masave kufizuese (sanksioneve) dhe informacione të tjera të rëndësishme, në përputhje me detyrimet përkatëse duke marrë parasysh legjislacionin kombëtar.
Mbështetje për Axhendën e Reformës së Pjesëmarrësve, Integrimin Evropian dhe Euro-Atlantik
Pjesëmarrësit ripohojnë se reforma gjithëpërfshirëse është e domosdoshme për sigurinë e tyre të ardhshme, prosperitetin, demokracitë e tyre dhe qëndrueshmërinë e institucioneve dhe shoqërisë së tyre, si dhe për aspiratat e tyre evropiane dhe euroatlantike.
Pjesëmarrësit ripohojnë se si Ukraina ashtu edhe Shqipëria janë pjesë e familjes evropiane dhe kanë një të ardhme brenda BE-së. Pjesëmarrësit kujtojnë natyrën e bazuar në merita të procesit të anëtarësimit në BE. Ukraina dhe Shqipëria, në bashkëpunim me BE-në dhe shtetet e saj anëtare, do të vazhdojnë të mbështesin njëra-tjetrën në rrugën e tyre të anëtarësimit.
Ukraina angazhohet të vazhdojë të zbatojë reformat e nevojshme me fokus të veçantë në fusha të tilla si drejtësia, zbatimi i ligjit, lufta kundër korrupsionit, parandalimi i trafikimit të paligjshëm, decentralizimi, administrata publike, mjedisi i biznesit, sektori i sigurisë dhe mbrojtjes që nënvizojnë angazhimet e Ukrainës ndaj demokracisë, rregullit. të ligjit, respektimit të të drejtave të njeriut dhe lirive të medias.
Ukraina dhe Shqipëria do të mbështesin përpjekjet e njëra-tjetrës për t'u integruar në BE dhe për të miratuar standardet dhe normat e BE-së, duke i ofruar asistencë teknike eksperte njëra-tjetrës përmes ministrive, agjencive të lidhura, zyrave qeveritare dhe fondacioneve të tyre.
Pjesëmarrësit ripohojnë qëndrimet e tyre se e ardhmja e Ukrainës është në NATO. Shqipëria mbështet përpjekjet e Ukrainës për të zbatuar reformat e nevojshme në rrugën e saj drejt anëtarësimit të ardhshëm në NATO.
Pjesëmarrësit ripohojnë se siguria e Ukrainës është pjesë integrale e sigurisë së rajonit euroatlantik.
Shqipëria do të vazhdojë të mbështesë Ukrainën politikisht dhe praktikisht edhe përmes Këshillit NATO-Ukrainë, Paketës Gjithëpërfshirëse Shumëvjeçare të Asistencës dhe përmes Programit Kombëtar Vjetor dhe formateve të tjera. Ukraina angazhohet të vazhdojë të zbatojë reformat e nevojshme në përputhje me Programin e saj Vjetor Kombëtar.
Çdo formë e angazhimeve bilaterale të sigurisë ose garancive që i jepet Ukrainës nga partnerët e saj nuk mund të përbëjë një alternativë për anëtarësimin e plotë në NATO.
Përfaqësimi Diplomatik i zgjeruar
Për të nxitur kontakte më të thella dhe më të rregullta midis Pjesëmarrësve, zyrave të tyre qeveritare, parlamenteve, shoqërive civile, sektorit joqeveritar dhe privat, Shqipëria do të rrisë përfaqësimin e saj diplomatik në Ukrainë për të ofruar njohuri gjithëpërfshirëse mbi nevojat e Ukrainës për mbështetje në kontekstin e agresioni i Rusisë dhe për të zhvilluar më tej marrëdhëniet dypalëshe.
Ndihma Humanitare dhe Bashkëpunimi për Zhvillim
Që në fillimet e luftës në shkallë të gjerë, Qeveria e Shqipërisë mori masa për të mbështetur ukrainasit që u detyruan të largoheshin nga lufta. Këto masa përfshijnë sigurimin e mbrojtjes së përkohshme për ukrainasit, sigurimin e nevojave arsimore, shërbimet e kujdesit shëndetësor dhe trajtimin, dhe aksesin në tregun e punës. Shqipëria do të vazhdojë të mbështesë qytetarët e Ukrainës deri në fund të luftës. Shqipëria do të vazhdojë të ofrojë ndihmë humanitare për Ukrainën, siç ka bërë që nga dita e parë e pushtimit rus në shkallë të plotë dhe do të eksplorojë mundësi të mëtejshme për të ofruar mbështetje për Ukrainën, duke filluar nga projektet e vendosura deri te ndërtimi i partneriteteve të reja, duke përfshirë tërheqjen e privatëve. sektori dhe institucionet.
Për të përmbushur nevojat imediate të popullsisë ukrainase, Shqipëria do të vazhdojë të ofrojë ndihmë humanitare dhe mbështetje për mbrojtjen civile për popullatën e prekur nga lufta, të ofruara nëpërmjet partnerëve të saj të besuar shqiptarë dhe ndërkombëtarë, së bashku me ndihmën në natyrë.
Në fushën e partneritetit zhvillimor, Shqipëria do të kërkojë të forcojë mbështetjen që po bëhet për Ukrainën, duke përfshirë në fushat e decentralizimit, transportit, energjisë, bujqësisë, ujit, infrastrukturës kritike, strehimit dhe sektorëve të shëndetësisë.
Duke pranuar se shumë anëtarë të forcave të sigurisë dhe mbrojtjes të Ukrainës, së bashku me familjet e tyre, do të vazhdojnë të vuajnë nga ndikimet e lëndimeve dhe sëmundjeve që rezultojnë nga lufta e agresionit të Rusisë kundër Ukrainës, Pjesëmarrësit do të zgjerojnë bashkëpunimin në kujdesin mjekësor duke ndarë ekspertizën, standardet, kornizat dhe praktikat më të mira për mbështetjen e veteranëve të luftës dhe familjeve të tyre. Kjo përfshin lehtësimin e kalimit të tyre në jetën civile dhe riintegrimin e suksesshëm në strukturën sociale dhe ekonomike të shoqërisë. Bashkëpunimi do të përfshijë zbatimin e ndërsjellë të programeve dhe shërbimeve për veteranët dhe familjet e tyre, duke përfshirë rehabilitimin fizik, psikologjik dhe profesional, shërbimet dhe trajtimin e kujdesit shëndetësor, mbështetjen financiare dhe iniciativat përkujtimore për të garantuar mirëqenie gjithëpërfshirëse.
Deminimi Humanitar
Pjesëmarrësit pranojnë nevojën për të bashkuar përpjekjet që synojnë mbrojtjen e popullsisë ukrainase nga pasojat shkatërruese të minave. Çminimi dhe pastrimi i Ukrainës nga mjetet shpërthyese, ndihma për viktimat dhe edukimi për rrezikun nga minat janë baza për rindërtim dhe zhvillim.
Duke pasur parasysh shkallën e jashtëzakonshme të sfidës që paraqet ndotja masive e tokës ukrainase nga minat, municionet dhe mjetet e tjera shpërthyese, Shqipëria do të ofrojë mbështetje për veprimet humanitare të çminimit në Ukrainë, përfshirë në det, në bashkëpunim me vendet e tjera partnere. Kjo mbështetje do të përfshijë pastrimin e mjeteve shpërthyese, ndihmën për viktimat, edukimin për rrezikun nga minat, shkëmbimin e ekspertizës dhe njohurive, sigurimin e makinerive dhe pajisjeve dhe mbështetjen për kapacitetin institucional të njësive qeveritare të çminimit humanitar.
Rimëkëmbja, Rindërtimi, Zhvillimi i Qëndrueshëm
Shqipëria mbështet rimëkëmbjen, rindërtimin dhe modernizimin e Ukrainës në veçanti në fushat e tranzicionit të gjelbër, dixhitalizimit, telekomunikacionit, efiçencës së energjisë, asistencës teknike, edukimit dhe ndarjes së njohurive, menaxhimit financiar publik dhe bankingut qendror, përpunimit të mbetjeve, trajtimit të ujit, restaurimit të mjedisit natyror. , ndërtimi, planifikimi dhe infrastruktura, duke përdorur qasje inovative dhe të ndjeshme gjinore.
Ukraina dhe Shqipëria pranojnë se aktorët joqeveritar do të luajnë një rol themelor në rimëkëmbjen dhe rindërtimin e Ukrainës. Kjo përfshin angazhimin e sektorit privat, shoqërisë civile dhe pushtetit vendor si nxitës të proceseve ambicioze.
Me këtë në mendje, Ukraina dhe Shqipëria do të promovojnë qasjet biznes-me-biznes dhe shoqërinë civile. Shqipëria do të përdorë instrumentet ekonomike dhe financiare që ka në dispozicion në bashkëpunim me të gjitha organizatat dhe partnerët ndërkombëtarë përkatës.
Shqipëria do të punojë së bashku me Ukrainën për të inkurajuar sipërmarrjet, fondacionet dhe institucionet shqiptare që të marrin pjesë aktive në projekte që synojnë rindërtimin e ekonomisë ukrainase, pasi forcimi i sektorit privat është një nga prioritetet e rimëkëmbjes së tij. Pjesëmarrësit do të punojnë së bashku për të forcuar bashkëpunimin midis bashkive të Ukrainës dhe Shqipërisë në nivel të qeverisjes vendore, bazuar në marrëveshjet ekzistuese dhe të ardhshme të partneritetit në kuadër të projekteve të rindërtimit. Shqipëria do të marrë të gjitha masat e nevojshme për zbatimin praktik të projektit të ndërtimit të tremujorit ballkanik.
Shqipëria e njeh Kharkivin si një qytet me interes të veçantë në kuadrin e marrëdhënieve të binjakëzimit mes Tiranës dhe Kharkivit dhe do të ketë prioritet mbështetjen e saj për rimëkëmbjen dhe rindërtimin e Ukrainës.
Ukraina pranon se procesi i rimëkëmbjes duhet të jetë transparent dhe i përgjegjshëm ndaj popullit të Ukrainës dhe ndaj komunitetit ndërkombëtar.
Rezistenca e Infrastrukturës Kritike
Pjesëmarrësit synojnë të eksplorojnë mundësitë për rritjen e elasticitetit, restaurimin dhe përmirësimin e mbrojtjes së infrastrukturës kritike duke ndarë njohuritë dhe praktikat më të mira dhe duke ofruar çdo pajisje të mundshme.
Kultura, Arti dhe Trashëgimia Kulturore
Shqipëria, duke pranuar rëndësinë e kulturës dhe artit për shoqëritë demokratike dhe ruajtjen e identitetit dhe traditave ukrainase, do të vazhdojë të bashkëpunojë me Ukrainën për të mbështetur artistët dhe profesionistët e kulturës.
Me një angazhim të përbashkët për të mbështetur lirinë e shprehjes si një vlerë themelore evropiane, Shqipëria përpiqet të ndihmojë në rivendosjen dhe forcimin e aktiviteteve kulturore dhe artistike në Ukrainë, duke premtuar mbështetje për iniciativat brenda UNESCO-s, Bashkimit Evropian dhe Këshillit të Evropës që synojnë adresimin e ndikimi i agresionit të Rusisë kundër Ukrainës në sektorët e saj kulturorë dhe krijues, dhe shoqërimi i Ukrainës në rimëkëmbjen e saj.
Bashkëpunimi në rast sulmi të armatosur në të ardhmen ose përshkallëzimi i rëndësishëm
Në rast të sulmit të ardhshëm të armatosur rus kundër Ukrainës ose në rast të përshkallëzimit të konsiderueshëm të agresionit aktual, me kërkesë të secilit pjesëmarrës, Pjesëmarrësit do të konsultohen në mënyrë dypalëshe ose përmes kanaleve të tjera të pranueshme reciprokisht brenda 24 orëve për të përcaktuar hapat e ardhshëm të duhur.
Në ato rrethana dhe duke vepruar brenda mundësive dhe aftësive të saj, në përputhje me kërkesat e saj ligjore, kushtetuese dhe me rregullat dhe ligjet ndërkombëtare, Shqipëria do t'i siguronte Ukrainës, sipas rastit, ndihmë të shpejtë dhe të qëndrueshme politike, të sigurisë dhe mbrojtjes, humanitare dhe ekonomike; të mbështesë marrëveshjen me partnerët ndërkombëtarë për të imponuar kosto ekonomike dhe kosto të tjera mbi Federatën Ruse dhe të konsultohet me Ukrainën për nevojat e saj, ndërsa ajo ushtron të drejtën e saj të natyrshme për vetëmbrojtje individuale, të parashikuar në nenin 51 të Kartës së OKB-së.
Për të garantuar përgjigjen më të gjerë dhe më efektive kolektive ndaj sulmeve të armatosura të ardhshme, Pjesëmarrësit mund t'i ndryshojnë këto dispozita në mënyrë që t'i harmonizojnë ato me çdo mekanizëm që ata mund të bien dakord më pas me partnerë të tjerë ndërkombëtarë, duke përfshirë pjesëmarrësit e Deklaratës së G7.
Dispozitat përfundimtare
Bashkëpunimi ndërmjet pjesëmarrësve në kuadër të kësaj Marrëveshjeje do të zbatohet në përputhje me ligjet, rregulloret kombëtare dhe detyrimet dhe standardet ndërkombëtare.
Nëse është e nevojshme, pjesëmarrësit do të caktojnë organe të autorizuara për zhvillimin dhe zbatimin e marrëveshjeve dypalëshe në përputhje me fushat e bashkëpunimit të specifikuara në këtë Marrëveshje.
Kjo Marrëveshje mund të ndryshohet dhe plotësohet, duke përfshirë shtimin e anekseve të saj, në çdo kohë nëpërmjet marrëveshjes reciproke me shkrim ndërmjet pjesëmarrësve.
Çdo dallim ndërmjet pjesëmarrësve që rrjedh nga interpretimi dhe/ose zbatimi i kësaj Marrëveshjeje do të zgjidhet në mënyrë miqësore nëpërmjet negociatave ose konsultimeve ndërmjet pjesëmarrësve.
Kjo Marrëveshje do të hyjë në fuqi në datën e marrjes së njoftimit të dytë me të cilin Pjesëmarrësit do të informojnë njëri-tjetrin, me shkrim nëpërmjet kanaleve diplomatike, për përfundimin e procedurave të tyre të brendshme ligjore të kërkuara për hyrjen e saj në fuqi. Kjo Marrëveshje do të mbetet në fuqi për një periudhë dhjetëvjeçare.
Pjesëmarrësit mund të vendosin bashkërisht të zgjasin këtë Marrëveshje përmes njoftimit jo më vonë se 6 (gjashtë) muaj para përfundimit të periudhës dhjetëvjeçare.
Në të njëjtën kohë dhe në përputhje me Deklaratën e G7, Pjesëmarrësit ndajnë mendimin se kjo Marrëveshje nuk paragjykon Ukraina që ndjek një rrugë drejt anëtarësimit të ardhshëm në NATO.
Në rast se Ukraina bëhet anëtare e NATO-s përpara skadimit të kësaj Marrëveshjeje, Pjesëmarrësit do të vendosin për statusin e saj të ardhshëm.
Kjo Marrëveshje mund të përfundojë nga secili pjesëmarrës duke i dhënë njoftim me shkrim pjesëmarrësit tjetër. Kjo Marrëveshje do të përfundojë 6 (gjashtë) muaj nga data e marrjes së një njoftimi të tillë. Përfundimi nuk do të ndikojë në zbatimin e aktiviteteve ose projekteve në vazhdim, të cilat janë vendosur përpara datës së përfundimit të tij, përveç rasteve kur Pjesëmarrësit vendosin ndryshe.
Nënshkruar në Davos më 21 janar 2025 në dy kopje në gjuhën ukrainase, shqipe dhe angleze, të gjitha tekstet janë njëlloj autentike. Teksti në anglisht do të mbizotërojë në rast të ndonjë mospërputhjeje.
/rtsh.al/
