RTSH 24 Live

Kuriozitete

Gratë që revolucionarizuan shkencën

30/11/2023

Gratë që revolucionarizuan shkencën

Për shekuj bota e shkencës ka qenë një mjedis pothuajse ekskluzivisht mashkullor, me gratë e përjashtuara nga universitetet, akademitë dhe përgjithësisht nga të gjitha vendet e diskutimit kulturor. Përkundër kësaj, gratë kanë qenë gjithmonë në gjendje të japin një kontribut të madh në shkencë, që nga kohërat e lashta.

Në të vërtetë, gjatë shekujve sigurisht që nuk kanë munguar shkencëtaret femra të cilat me studimet e tyre, kanë mundur t'u japin një shtysë të madhe fushave deri tani pak të studiuara, por edhe të vendosen si më të mirat në një mjedis totalisht të dominuar nga meshkujt.

Caroline Lucretia Herschel (16 mars 1750 - 9 janar 1848)

Një pioniere në fushën e astronomisë, së bashku me vëllain e saj ajo punoi kryesisht me kometat, duke u bërë ndoshta gruaja e parë në histori që zbuloi një të tillë. Ajo ishte gjithashtu një nga dy gratë e para që u pranua ndonjëherë, së bashku me "kolegen" e saj Mary Somerville, në Shoqërinë Mbretërore Astronomike shumë prestigjioze.

Lise Meitner (Vjenë, 7 nëntor 1878 - Kembrixh, 27 tetor 1968)

Lise Meitner përdori studimet e Ajnshtajnit për të llogaritur energjinë e çliruar gjatë ndarjes, duke hedhur kështu themelet për studimet e mëvonshme bërthamore. Me gjithë përpjekjet e saj, Otto Hahn (nipi i saj) e përsosi kërkimin e saj duke fituar çmimin Nobel në 1945, pa përmendur punën e kolegut të saj.

Dorothy Mary Crowfoot Hodgkin (Kairo, 12 maj 1910 - 29 korrik 1994)

Studimet e saj mbi difraksionin me rreze X i dhanë asaj çmimin Nobel në Kimi në vitin 1964. Ajo ishte shkencëtarja e parë që kreu analiza të bazuara në llogaritjet tredimensionale për të përcaktuar strukturën molekulare. Ndër zbulimet e saj mund të përmendim strukturën e disa molekulave si kolesteroli (1937), penicilina (1945), vitamina B12 (1954) dhe insulina (1969).

Augusta Ada Byron, kontesha e Lovelace, (Londër, 10 dhjetor 1815 - 27 nëntor 1852)

Edhe pse ky pretendim është kundërshtuar gruaja fisnike mund të konsiderohet programuesja e parë kompjuterike në histori. Në fakt, midis studimeve të saj u gjet një algoritëm për gjenerimin e numrave Bernoulli, i konsideruar si algoritmi i parë që synohet shprehimisht të përpunohet nga një makinë.

Maria Salomea Skłodowska, e njohur më mirë si Marie Curie (Varshavë, 7 nëntor 1867 - ​​4 korrik 1934)

Ndoshta gruaja më e madhe në shkencën botërore, në vitin 1903 ajo fitoi çmimin Nobel në fizikë së bashku me burrin e saj për studimet e saj mbi rrezatimin. Ajo është një nga pesë personat e vetëm që ka fituar dy herë Nobelin dhe e vetmja që e ka fituar atë në dy fusha të ndryshme. Ajo ishte gjithashtu gruaja e parë që dha mësim në Universitetin e Sorbonës.

Rosalind Elsie Franklin (Londër, 25 korrik 1920 -16 prill 1958)

Puna e saj ishte e një rëndësie thelbësore për të kuptuar molekulat e ADN-së dhe ARN-së. Siç ndodh shpesh, kontributi i saj në kuptimin e molekulave të tilla nuk u njoh për një kohë të gjatë.

/rtsh.al/