Gjykata më e lartë penale e Argjentinës raportoi një zhvillim të ri për drejtësi në sulmin më vdekjeprurës në historinë e vendit - bombardimin e vitit 1994 në një qendër të komunitetit hebre - duke arritur në përfundimin se Irani kishte planifikuar sulmin dhe Libani, Grupi militant i Hezbollahut, kishte ekzekutuar planin.
Në një vendim të marrë nga Associated Press, Gjykata e Kasacionit e Argjentinës e cilësoi Iranin dhe përfaqësuesin e tij libanez, Hezbollahun, përgjegjës për bombardimin në Buenos Aires që rrafshoi qendrën e komunitetit, duke vrarë 85 njerëz, duke plagosur 300 dhe duke shkatërruar komunitetin më të madh hebre në Amerikën Latine.
Gjykata tha se sulmi erdhi si hakmarrje ndaj Argjentinës që refuzoi një marrëveshje bashkëpunimi bërthamor me Teheranin.
Duke pretenduar rolin "politik dhe strategjik" të Iranit në bombardim, gjykata argjentinase hapi rrugën për familjet e viktimave për të ngritur padi kundër Republikës Islamike.
Në tre dekadat e fundit, Irani nuk ka dorëzuar shtetas të dënuar në Argjentinë. Njoftimet e Interpolit drejtuar agjencive të zbatimit të ligjit në mbarë botën nuk kanë dhënë rezultat.
"Rëndësia e këtyre shkeljeve të rënda të të drejtave të njeriut për komunitetin ndërkombëtar në tërësi thërret në detyrë shtetin për të ofruar mbrojtje gjyqësore," thuhej në vendim, duke e shpallur bombardimin e qendrës së komunitetit të Shoqatës së Ndihmës Reciproke Hebreje Argjentinase një "krim kundër njerëzimit".
Vendimi i gjykatës nuk ishte tronditës. Gjyqësori i Argjentinës ka thënë prej kohësh që Irani qëndronte pas sulmit, duke ftohur marrëdhëniet midis vendeve – veçanërisht pas rënies së një hetimi të përbashkët. Irani ka mohuar përfshirjen. Një zëdhënës i Hezbollahut, armiku kryesor i Izraelit në kufirin e tij verior, nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment.
Ajo që disa thanë se e gjetën tronditëse, më tepër, ishte dështimi i gjykatës për të siguruar prova konkrete të përfshirjes së drejtpërdrejtë të Iranit ose për të hedhur dritë të re mbi çështjen pas 30 vitesh pengesash dhe skandalesh.
"Unë kurrë nuk do ta përjashtoja Iranin, sigurisht që është në listën e të dyshuarve, por le të bëjmë diçka specifike për ta vendosur atë," tha Joe Goldman, i cili ishte bashkëautor i një libri rreth hetimeve dredha-dredha në sulmin në qendër të komunitetit hebre, si dhe bombardimi i ambasadës izraelite në Buenos Aires që vrau më shumë se 20 njerëz në vitin 1992. "Ky do të ishte një hetim serioz që ne nuk e kemi parë."
Gjykata veçoi zyrtarët e lartë iranianë dhe komandantët paraushtarakë të Gardës Revolucionare në përcaktimin e saj se Irani i kreu bombardimet në përgjigje të Argjentinës duke hequr tre kontrata që do t'i kishin siguruar Teheranit teknologjinë bërthamore në mesin e viteve 1980. Përfundimet e tij bazoheshin në raporte konfidenciale të inteligjencës.
Në dritën e vendimit të gjykatës, Izraeli i kërkoi Argjentinës që ta shpallte Gardën Revolucionare një organizatë terroriste. Ministri i Jashtëm izraelit, Israel Katz, tha në një deklaratë të premten se ai kontaktoi homologen e tij në Argjentinë, Diana Mondino, për të dorëzuar kërkesën.
Hetimet e kaluara për shpërthimet kanë nxjerrë padi, jo vetëm kundër zyrtarëve iranianë, por edhe dy ish-presidentëve argjentinas. Në vitin 2015, kryeprokurori i çështjes u gjet i vdekur në mënyrë misterioze në banjën e tij një ditë para se të dilte publikisht me pretendimet se zyrtarë të lartë argjentinas kishin komplotuar me Iranin për të mbuluar përgjegjësinë për bombardimin. Gjatë viteve, dëshmitarët janë kërcënuar dhe kanë marrë ryshfet.
Të enjten, Gjykata e Kasacionit uli me dy vjet dënimin gjashtëvjeçar të një gjyqtari argjentinas të akuzuar se i kishte paguar një dëshmitari 400,000 dollarë dhe la në fuqi dënimet e tjera kundër ish-prokurorëve.
Vendimi i së enjtes vjen vetëm disa muaj përpara 30 vjetorit të ngjarjes. Edhe pse çështja ka ngecur për vite me rradhë, autoritetet argjentinase kanë caktuar kohë njoftimet e mëdha që të përkojnë me përvjetorët e sulmit të përgjakshëm.
Kur shënoi 25 vjet nga sulmi, Argjentina e cilësoi Hezbollahun një organizatë terroriste dhe ngriu asetet financiare të grupit.
Përfaqësuesit nga komuniteti hebre të Argjentinës, shtëpia e rreth 230,000 hebrenjve, vlerësuan vendimin e gjykatës të së enjtes si "historik, unik në Argjentinë".
