Sipas vlerësimeve të reja nga shkencëtarët nga SHBA dhe Kanada epoka e zvarranikëve ka lindur nga ndryshimi i klimës dhe jo nga një zhdukje e mëparshme masive e gjitarëve dhe kafshëve të tjera.
Shembulli më tipik është seria e krizave klimatike midis periudhave gjeologjike Permian dhe Triasik, të cilat ndodhën 265 deri në 230 milionë vjet më parë. Këto ndryshime të mëdha klimatike shoqërohen me dy nga zhdukjet masive më të mëdha në historinë e planetit, e para 261 milion vjet më parë dhe e dyta 252 milion vjet më parë.
E fundit, e cila zhduku 86% të të gjitha specieve në mbarë botën ka gjasa filloi nga dy shpërthime gjigante shkatërruese vullkanike , të cilat çuan në një rritje të temperaturës deri në 30 gradë Celsius, për shkak të lëshimit të sasive të mëdha të dioksidit të karbonit në atmosferë.
Megjithëse goditjet e asteroideve që zhdukën dinosaurët janë më të famshme, shpërthimet kataklizmike vullkanike në fjalë ishin në fakt disa nga ngjarjet më shkatërruese në historinë e Tokës.
Planeti ynë ishte tashmë në një trajektore ngrohjeje, por shpërthimet shkaktuan një rritje edhe më të shpejtë të temperaturës që zgjati të paktën 20 milionë vjet.
Zhdukja e fundit masive e specieve në fund të periudhës Permiane shënoi një epokë të re në historinë e Tokës, në të cilën zvarranikët u bënë grupi dominues i kafshëve tokësore .
Më pas, gjatë periudhës Triasik (252-200 milionë vjet më parë), zvarranikët evoluan me shpejtësi , duke krijuar një shpërthim diversiteti në speciet e tyre të ndryshme, duke ndikuar ndjeshëm në zhvillimin e ekosistemeve të reja.
Zvarranikët ishin ende relativisht të rrallë gjatë periudhës Permian, por gjatë Triasikut ata shënuan një shpërthim të vërtetë në numrin e specieve, shumëllojshmërisë morfologjike dhe aftësive. Më pas, ndër të tjera u shfaqën krokodilët e parë, hardhucat, breshkat etj.
Deri më tani, shumica e paleontologëve besonin se ky evolucion i shpejtë dhe diversifikim i zvarranikëve ishte për shkak të zhdukjes së specieve konkurruese.
Por studimi i ri ia atribuon dominimin e zvarranikëve jo zhdukjeve masive që zhdukën konkurrentët e tyre, por rritjes së vazhdueshme të temperaturave globale tashmë përpara fundit të periudhës Permian, duke filluar të paktën 270 milionë vjet më parë.
Si pjesë e një kursi të gjatë ndryshimesh klimatike dhe krizash që zgjasin dhjetëra miliona vjet, zvarranikët u bënë të kudondodhur në Tokë.
Studimi tregon se si një grup i madh organizmash mund të evoluojnë dhe të bëhen dominues për shkak të ndryshimeve klimatike , diçka shumë e rëndësishme për temperaturat në rritje të sotme.
Në fakt, duke qenë se emetimi i sotëm i dioksidit të karbonit në atmosferë është rreth nëntë herë më i madh se ai i 250 milionë viteve më parë, pyetja është se çfarë lloj ndikimi mund të ketë kjo në të ardhmen për zhdukjen apo shfaqjen e specieve të reja dominues?
/rtsh.al/
