A nuk do të ishte mirë të dinim se kur një yll gjigant do të vdesë në një shpërthim kataklizmik supernova? Një ekip astronomësh ka bërë pikërisht këtë. Nëse shihni një yll gjigant të kuq të rrethuar nga një shtresë e trashë materiali, ylli ka të ngjarë të shpërthejë brenda pak vitesh.
Kur një yll masiv i afrohet fundit të jetës së tij, ai kalon nëpër disa faza. Thellë në bërthamën e yllit, ai kalon nga shkrirja e hidrogjenit në shkrirjen e elementeve më të rënda, duke filluar me heliumin dhe duke shkuar deri te karboni, oksigjeni, magnezi dhe silikoni. Në fund të zinxhirit, ylli përfundimisht formon hekur në thelbin e tij. Për shkak se hekuri e thith energjinë në vend që ta çlirojë atë, kjo i jep fund yllit duke krijuar një shpërthim të fuqishëm të quajtur supernova .
Por me gjithë rrëmujën që ndodh në bërthamat e yjeve, nga jashtë, është e vështirë të thuash saktësisht se çfarë po ndodh. Sigurisht, afër fundit të jetës së tyre, këta yje gjigantë rriten në përmasa ekstreme. Ata gjithashtu bëhen shumë të shndritshëm deri në dhjetëra mijëra herë më të shndritshëm se dielli .
Një ekip astronomësh ka zhvilluar një mënyrë për të dalluar supernovat duke studiuar në mënyrë specifike disa dhjetëra të një lloji unik supernova të njohur si supernova e tipit II-P. Ndryshe nga supernovat e tjera, këto shpërthime mbeten të ndritshme shumë kohë pas shpërthimit fillestar.
Në disa shembuj, astronomët kanë rishikuar katalogët e vjetër dhe kanë gjetur imazhe të yjeve përpara se të shpërthyen, dhe të gjithë duket se janë supergjigantë të kuq. Ky është një tregues i qartë se ato lloj yjesh janë kandidatë për supernova, gati për t'u larguar në një moment. Sapo një yll supergjigant ndërton një shtresë të trashë materiali rreth vetes, ka të ngjarë të ketë një shpërthim supernova brenda pak vitesh.
/rtsh.al/
