Fethullah Gylen , lideri i lëvizjes "Gyleniste" në Turqi, i cili ka ndwruar jetw në moshën 83-vjeçare, ishte një nga armiqtë më të mëdhenj të presidentit Rexhep Tajip Erdogan dhe një nga figurat politike më të diskutueshme në historinë moderne të Turqisë.
Gyleni vuante probleme serioze shëndetësore në vitet e fundit të jetës së tij, me raportime se ai rrallë arrinte të dilte nga dhoma e tij dhe akoma më rrallë dilte në kopshtet e rezidencës së tij në SHBA.
Ai filloi karrierën e tij si imam, por në vitin 1970 krijoi një lëvizje fetare dhe shoqërore, lëvizjen Hizmet ose Gylen, të cilën Erdogan e quajti FETO, dhe u shfaq si një figurë e rëndësishme politike në vendin fqinj.
Ai mbrojti një interpretim të Islamit që theksonte bashkëjetesën fetare dhe theksonte vlerën e edukimit.
I lindur në vitin 1941, Gyleni ishte një imam i thjeshtë për gjysmën e parë të jetës së tij.
Ai doli në pension në 1981, la mënjanë fenë dhe filloi të përzihej aktivisht me shoqërinë. Ai u angazhua në biznes dhe media, ndërsa në të njëjtën kohë filloi një sërë programesh edukative.
Ndikimi i Gylenit filloi të rritet gjatë viteve 1980 dhe 1990 ndërsa mbështetësit e tij u shumuan.
Nga mik, armik i presidentit turk
Para prishjes së marrëdhënieve me presidentin turk, Gyleni ishte aleat i tij deri në vitin 2013.
Më pas shpërtheu një skandal i madh korrupsioni që përfshinte figura kyçe në Partinë për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP) të Erdoganit.
Presidenti turk akuzoi Gulenin se fshihej pas hetimeve për skandalin dhe më pas për nxitjen e përpjekjes për grusht shteti të vitit 2016.
Qeveria turke e ka cilësuar si terroristin më të kërkuar.
Enturazhi i Gylenit i kishte hedhur poshtë akuzat si "jashtëzakonisht të papërgjegjshme" dhe vuri në dukje se ata "kanë hedhur poshtë vazhdimisht ndërhyrjen ushtarake në politikën e brendshme, një parim që është një nga vlerat thelbësore të Hizmetit".
Një gjykatë turke lëshoi një urdhër arresti kundër tij, por ai ishte internuar në Saylorsburg, Pensilvani, SHBA, ku dha frymën e fundit.
“Si dikush që kam vuajtur nga grushtet e shumta ushtarake gjatë pesë dekadave të fundit, jam fyer të akuzohem se kam ndonjë lidhje me këtë përpjekje. I mohoj kategorikisht këto akuza”, kishte theksuar ai në një deklaratë pas tentativës për grusht shtet.
Por ai me mjeshtëri shmangu përjashtimin e mundësisë që disa nga mbështetësit e tij të ishin përfshirë në përpjekje, me kundërshtarët e tij politikë në Turqi duke theksuar qartë se ai ka "njerëz" në sektorë kyç të ekonomisë turke.
“Njerëzit e tij janë infiltruar në ushtri, në Ministrinë e Drejtësisë, në media... Ata kanë shumë ndikim”, tha Robert Amsterdam, një avokat për qeverinë turke, në 2016.
Dhe ai vazhdoi: “Nuk ka asnjë pjesë të qeverisë në të cilën Gylen nuk është infiltruar. Pra, provat që do të dalin, siç e kemi parë tashmë edhe nga mediat turke, se me të kishin lidhje me të “kryetarët” e grushtit të shtetit”.
Kërkesat për ekstradim dhe “veprim i çuditshëm”
Turqia po bënte presion për ekstradimin e tij nga Shtetet e Bashkuara, gjë që nuk ndodhi kurrë.
Ndërkohë, qeveria turke nisi një gjueti për mijëra gylenistë, duke burgosur shumë prej tyre dhe duke i persekutuar.
Siç kishte shkruar Deutsche Welle , në vitet pas grushtit të shtetit, 40,000 njerëz u arrestuan në Turqi dhe 110,000 të tjerë nëpunës civilë u pushuan nga puna.
Disa gjetën “strehë” jashtë vendit, disa edhe në Greqi.
Në një artikull të mëparshëm, New York Times shkruante se Gyleni mbërriti në SHBA në vitin 1999 dhe me ndihmën e një ish-zyrtari të CIA-s arriti të merrte një kartë jeshile dhe të vendosej në vend.
Aktivitetet dhe jeta personale e Gylenit në SHBA janë kryesisht të panjohura - duke nxitur dyshimet e mbështetësve të Erdoganit se Gylen kishte një mision "të çuditshëm" në SHBA dhe ishte gjithmonë duke komplotuar kundër Ankarasë.
/rtsh.al/
