Elon Musk mbështet partinë AfD në zgjedhjet e ardhshme në Gjermani. Ai ftoi për bisedë në X, kandidaten e AfD, Alice Weidel. Të dy bënë një sërë pretendimesh. Por çfarë thonë faktet?
Alice Weidel, kryetarja e partisë së ekstremit të djathtë Alternativa për Gjermaninë (AfD), diskutoi të enjten (09.01.) politikën gjermane dhe shumë çështje të tjera në një bisedë të gjatë audio në platformën X me miliarderin amerikan Elon Musk, i cili është edhe pronari i rrjetit social.
Biseda publike mes të dyve, e cila u ndoq drejtpërdrejt nga rreth 200 mijë persona kishte ngjallur shumë interes më parë, por edhe kritikuar ashpër.
Gjatë bisedës, Weidel i tha Musk se çfarë mendon se po shkon keq në Gjermani. Musk tha se ishte i impresionuar - dhe përsëriti rekomandimin e tij se AfD-ja "është partia e vetme që mund të shpëtojë Gjermaninë".
Këtu janë disa nga pretendimet më të diskutueshme - por çfarë thonë faktet?
Weidel 'kandidati kryesor për të drejtuar Gjermaninë'?
Pretendimi: Musk e prezantoi Weidel në titullin e bisedës së tij në X Space, si "kandidate kryesore për të drejtuar Gjermaninë".
Faktet: AfD e ekstremit të djathtë të Weidel është aktualisht në vendin e dytë, sipas sondazheve përpara zgjedhjeve federale të 23 shkurtit në Gjermani. Unioni CDU/CSU i qendrës së djathtë është aktualisht forca politike më e fuqishme në Gjermani me 31% mbështetje, bazuar në sondazhin më të fundit nga ARD Deutschlandtrend. AfD ka aktualisht rreth 20% mbështetje.
Sa i përket kandidatëve individualë, përshkrimi i Musk për Weidel nuk ishte i saktë.
Bazuar në të njëjtin sondazh mbarëkombëtar, i cili kryhet nga Infratest dimap, Weidel u rendit në vendin e pestë kur bëhet fjalë për vlerësimin me punën e kandidatëve të ndryshëm. Vetëm 20% e të anketuarve thanë se ishin të kënaqur me Weidel si kandidate për kancelare. Ajo ishte pas Robert Habeck, kandidat për kancelar i partisë të Gjelbrit me 28%, Friedrich Merz i CDU-së me 25%, Sarah Wagenknecht e BSW me 21% dhe Christian Lindner i FDP-së, gjithashtu në 21 %.
Olaf Scholz, kancelari gjerman në detyrë, nga SPD e qendrës së majtë, u rendit në mënyrë të ngjashme me Weidel. Shumica e sondazheve nuk tregojnë se Weidel ka një shans për të fituar zgjedhjet në Gjermani.
A është Gjermania vendi i parë industrial që mbylli centralet bërthamore?
Pretendimi: Gjatë bisedës së saj me Musk në X, Weidel pohoi, "Gjermania është i vetmi vend industrial që shkëputi termocentralin bërthamor".
Faktet: Italia mbylli centralet e saj bërthamore më shumë se tre dekada përpara Gjermanisë. Menjëherë pas katastrofës së Çernobilit, në Itali u mbajt një referendum mbarëkombëtar në vitin 1987. Sipas arkivave të Ministrisë së Brendshme italiane, gati 80% e pjesëmarrësve votuan në favor të mbylljes së centraleve bërthamore në vend. Deri në vitin 1990, Italia kishte hequr gradualisht të gjitha objektet e saj bërthamore ekzistuese.
Për krahasim, Gjermania mbylli centralet e fundit bërthamore të mbetura në vitin 2023.
A është energjia bërthamore neutrale ndaj klimës?
Pretendimi: Weidel pretendoi gjatë bisedës X-Space që "furnizimi me energji bërthamore është pa karbon".
Faktet: Energjia bërthamore konsiderohet nga disa institucione si një burim energjie elektrike që nuk shkarkon dioksid karboni ose gazra të tjerë serrë gjatë funksionimit të saj.
Por duke marrë parasysh të gjithë ciklin jetësor të një centrali bërthamor, energjia bërthamore prodhon emetime. Emetimet e ciklit jetësor të termocentraleve bërthamore përfshijnë të gjitha fazat nga minierat e uranit deri te ndërtimi, funksionimi, çmontimi dhe menaxhimi i mbetjeve.
Energjia bërthamore sigurisht që ka emetime më të ulëta të CO2 sesa qymyri ose gazi natyror, por nuk është "pa karbon".
Shifrat se sa CO2 gjeneron një termocentral bërthamor për kilovat-orë ndryshojnë: Në vitin 2014, një raport i IPCC vlerësoi një gamë nga 4 deri në 110 gramë ekuivalent të CO2 për kilovat-orë (kWh) — pra nuk është neutral.
Një studim në Mbretërinë e Bashkuar zbuloi se energjia bërthamore ka një gjurmë minimale karboni prej rreth 15-50 gram CO2 për kilovat orë. Proceset për nxjerrjen dhe përpunimin e mineralit të uraniumit kërkojnë sasi të mëdha energjie, shpesh nga lëndët djegëse fosile. Ndërtimi i një centrali bërthamor, me sasitë e mëdha të betonit dhe çelikut të nevojshëm, është po ashtu një shkak i rëndësishëm i emetimeve të CO2.
A i hapi Merkel kufijtë e Gjermanisë për migracionin e paligjshëm në 2015?
Pretendimi: "[Angela Merkel] detyroi i njerëzit pa i pyetur të hapin kufijtë e vendit tonë për emigracionin e paligjshëm," tha Weidel gjatë bisedës.
Faktet: Weidel i referohet ngjarjeve të fillimit të shtatorit 2015, kur mijëra refugjatë u nisën nga Hungaria në Gjermani përmes Austrisë. Kancelarja e atëhershme Angela Merkel vendosi të mos e mbyllte kufirin për t'i ndalur ata dhe pezulloi përkohësisht rregullat për kthimin në vendin e parë të BE-së ku ishin paraqitur ata ose në një vend të sigurt tranzit. Ky vendim ka qenë shumë i debatuar që atëherë.
Pretendimi se Merkel "hapi" kufijtë nuk është i saktë. Në vitin 2015, të gjitha vendet fqinje të Gjermanisë ishin pjesë e të ashtuquajturës zonë Shengen, që do të thotë se nuk kishte kontrolle kufitare midis asnjërit prej atyre vendeve dhe Gjermanisë.
Më 13 shtator 2015, qeveria gjermane vendosi kontrolle të përkohshme kufitare me Austrinë.
Ka pasur debate nëse qeveria duhet të ndalonte apo jo hyrjen e refugjatëve në Gjermani. Ligji i imigracionit i vendit thotë se të huajve do t'u refuzohet hyrja nëse hyjnë nga një vend i tretë i sigurt, i cili përfshin Austrinë.
Qeveria gjermane ka argumentuar se ka vepruar në përputhje me rregulloret e BE-së Dublin III për imigracionin, të cilat lejojnë një shtet të shqyrtojë kërkesën e dikujt për azil, edhe nëse nuk është i detyruar.
Në vitin 2017, Gjykata Evropiane e Drejtësisë konfirmoi se shtetet e BE-së mund të pranojnë vërtet azilkërkues vullnetarisht, por se kalimet e tilla kufitare mund të jenë të paligjshme, sipas Rregullores së Dublinit.
A është 'vjedhja e ligjshme në Kaliforni'?
Pretendimi: "Vjedhja është e ligjshme në Kaliforni," pretendoi Musk, duke shtuar se nëse mallrat e vjedhura janë nën 1000 dollarë (rreth 970 euro), hajdutët dyshohet se nuk do të ndiqen penalisht.
Faktet: Vjedhja nuk është e ligjshme në Kaliforni, siç mund të shihet për shembull në këtë njoftim për shtyp nga guvernatori i shtetit që raporton rreth një operacioni zbatues mbarëkombëtar që synon krimin e organizuar të vjedhjes me pakicë.
Pretendimi, i cili është deklaruar më parë nga presidenti i zgjedhur i SHBA-së, Donald Trump, i referohet Propozimit 47, një reformë e rëndësishme e drejtësisë penale e miratuar nga votuesit e Kalifornisë në vitin 2014 që synon të reduktojë dënimet për vepra të caktuara të vjedhjes dhe posedimit të drogës.
Nën Propozimin 47, i cili u miratua në vitin 2014, vjedhja e mallrave me vlerë 950 dollarë ose më pak klasifikohet si kundërvajtje, jo si krim. Ky riklasifikim ishte pjesë e një përpjekjeje më të gjerë të reformës në drejtësinë penale që synonte reduktimin e mbipopullimit të burgjeve. Megjithatë, vjedhja nën 950 dollarë është ende e paligjshme dhe e dënueshme me një denim deri në gjashtë muaj burg dhe gjoba deri në 1000 dollarë.
Propozimi 47 nuk dekriminalizoi vjedhjen, por ndryshoi mënyrën e ndjekjes penale të krimeve. Ligji eliminoi diskrecionin e prokurorëve për të trajtuar vjedhjen nën 950 dollarë si krim, me përjashtim të rasteve që përfshijnë autorë të përsëritur ose rrethana të caktuara rënduese.
Ndërsa zbatimi, në disa raste, mund të kufizohet në disa raste për shkak të konsideratave praktike si mbipopullimi i burgjeve, agjencitë e zbatimit të ligjit dhe Patrulla e Autostradave të Kalifornisë vazhdojnë të trajtojnë vjedhjen, si krim të organizuar me pakicë.
Për shembull, operacionet mbarëkombëtare në dhjetor kanë rezultuar me arrestime, rikuperim të mallrave të vjedhura dhe masa për parandalimin e vjedhjeve me pakicë.
7 milionë migrantë në Gjermani që nga viti 2015?
Pretendimi: "Në Gjermani kemi pasur një fluks prej gati 7 milionë njerëzish”, pohoi Weidel, ndërsa akuzoi qeverinë gjermane se po shpenzon para për emigracionin dhe e fajëson atë për migracion të parregulluar dhe të paligjshëm.
Menjëherë pas kësaj, Weidel e zhvendosi diskutimin drejt emigrantëve pa dokumente që hyjnë në Gjermani pa pasaportë, duke mos bërë dallimin e qartë mes tyre dhe kategorive të tjera të migrantëve.
Faktet: Shifra e cituar nga Weidel - një "fluks prej 7 milionë njerëz" - është afërsisht në përputhje me të dhënat zyrtare për migrimin në Gjermani. Sipas Zyrës Federale të Statistikave, ky numër pasqyron shifrat totale të migracionit që nga viti 2015.
Megjithatë, deklarata e Weidel është sepse ndërthur lloje të ndryshme migrimi. Deklarata grupon së bashku migracionin legal, si punëtorët e kualifikuar dhe pronarët e bizneseve, me azilkërkuesit.
Sipas Eurostat, Gjermania ka marrë rreth 3 milionë kërkesa për azil që nga viti 2015, ndërkohë që një pjesë e kërkesave janë refuzuar përfundimisht. DW
/rtsh.al/
