Studiuesit kanë bërë një zbulim shkencor që përfundimisht mund të përdoret për të ngadalësuar shenjat e plakjes, por edhe për të prodhuar lëkurë artificiale për transplantim dhe për të trajtuar shenjat.
Një ekip shkencëtarësh nga projekti Human Cell Atlas, i cili është ndërkombëtar, por i përqendruar në Institutin Wellcome Sanger në Kembrixh, Angli, zbuloi se si trupi i njeriut krijon lëkurë nga një qelizë staminale dhe madje riprodhoi sasi të vogla të lëkurës në një laborator.
Hulumtimi është pjesë e një studimi për të kuptuar se si është krijuar çdo pjesë e trupit të njeriut, një qelizë në një kohë.
Nga embrionet tek të rriturit
Një nga drejtuesit e projektit Human Cell Atlas, Profesor Muzlifah Haniffa i Institutit Wellcome Sanger, tha se zbulimi do t'i ndihmonte shkencëtarët të merren me sëmundjet në mënyrë më efektive, por gjithashtu të gjenin mënyra të reja për të qëndruar të shëndetshëm për më gjatë, ndoshta edhe më gjatë pamje rinore.
"Nëse ne mund të kuptojmë se si qelizat ndryshojnë nga zhvillimi i hershëm në plakje në moshë madhore, atëherë mund të përpiqemi të themi: "Si mund t'i rinovoj organet, ta bëj zemrën më të re, si mund ta bëj lëkurën më të re?".
Ky vizion është ende disi larg, por studiuesit po bëjnë përparim, së fundmi në të kuptuarit se si zhvillohen qelizat e lëkurës tek fetusi gjatë fazave të hershme të zhvillimit njerëzor.
Kur një vezë fekondohet për herë të parë, qelizat njerëzore janë të gjitha të njëjta. Por pas tre javësh, gjenet specifike brenda këtyre të ashtuquajturave qeliza staminale aktivizohen, duke dhënë udhëzime se si të specializohen dhe grumbullohen për të formuar pjesë të ndryshme të trupit.
Studiuesit identifikuan se cilat gjene aktivizohen në cilat kohë dhe në cilat vende për të formuar organin më të madh të trupit, lëkurën, dhe i publikuan gjetjet e tyre në revistën Nature.
Aplikimet e mundshme të zbulimit
Të jesh në gjendje të lexosh këto "udhëzime për formimin e lëkurës" hap mundësi emocionuese. Për shembull, shkencëtarët tashmë e dinë se lëkura e fetusit shërohet pa lënë shenja. "Udhëzimet" e studimit detajojnë se si ndodh kjo dhe një fushë e kërkimit mund të jetë përsëritja e tij në lëkurën e të rriturve, potencialisht për përdorim në procedurat kirurgjikale.
Shkencëtarët zbuluan gjithashtu se qelizat e sistemit imunitar luajnë një rol kritik në formimin e enëve të gjakut në lëkurë, dhe më pas ishin në gjendje të ndiqnin "udhëzimet" përkatëse në laborator.
Ata përdorën kimikate për të ndezur dhe fikur gjenet në kohën e duhur dhe në vendet e duhura për të rritur lëkurën nga qelizat burimore. Deri më tani, ata kanë zhvilluar copa të vogla të lëkurës, nga të cilat kanë mbirë qime të vogla.
“Nëse dimë të bëjmë lëkurën e njeriut, mund ta përdorim për pacientët me djegie”, tha profesori Haniffa. "Gjithashtu, nëse ne mund të inxhinierojmë folikulat e flokëve, ne mund të inxhinierojmë rritjen e flokëve."
Programi Human Cell Atlas ka analizuar 100 milionë qeliza nga pjesë të ndryshme të trupit në tetë vitet e funksionimit të tij. Ai ka krijuar dizajne atlasi të trurit dhe mushkërive, dhe studiuesit po vazhdojnë kërkimet mbi veshkat, mëlçinë dhe zemrën. Faza tjetër e programit është kombinimi i atlaseve individuale.
Udhëzimet gjenetike për zhvillimin e pjesëve të tjera të trupit do të publikohen në javët dhe muajt e ardhshëm – derisa më në fund të kemi një pamje më të plotë se si janë krijuar njerëzit./ BBC
/rtsh.al/
