RTSH 24 Live

Teknologji

Pse gjatësia e ditëve është rritur?

24/01/2023

 Pse gjatësia e ditëve është rritur?

Shkencëtarët kanë zbuluar se ditët mund të rriten në gjatësi, falë ndryshimeve në rrotullimin e bërthamës së brendshme të planetit tonë. Shpejtësia dhe drejtimi në të cilin rrotullohet diktohet nga fusha magnetike e krijuar nga bërthama e jashtme e lëngshme që e rrethon. Por llogaritjet e bëra nga një ekip në Universitetin e Pekinit zbulojnë se mund të jetë ngadalësuar, madje edhe përmbysur, në 14 vitet e fundit.

Pjesa e brendshme e Tokës është e shtresuar, ku bërthama e brendshme e ngurtë hekur-nikel është 745 milje në rreze rreth 3/4 e madhësisë së hënës dhe po aq e nxehtë sa dielli. Ajo është e rrethuar nga një bërthamë e jashtme e lëngshme prej hekuri të shkrirë dhe nikeli dhe është rreth 1500 milje e trashë.

Kjo bërthamë e jashtme është e rrethuar nga një mantel shkëmbi i nxehtë 1800 milje i trashë dhe i mbuluar nga një kore e hollë, e ftohtë, shkëmbore në sipërfaqe.

Mendohet se rrotullimi përcaktohet kryesisht nga fusha magnetike e tokës, e krijuar nga bërthama e jashtme. Rrotullimi i tokës rreth boshtit të saj bën që këto rryma elektrike të formojnë një fushë magnetike e cila shtrihet rreth planetit dhe në hapësirë.

Studiuesit duhet të mbështeten në matje indirekte për të shpjeguar modelin, shpejtësinë dhe shkakun e lëvizjes dhe ndryshimeve të tij. Shpejtësia që planeti ynë rrotullohet rreth boshtit të tij ka ndryshuar gjatë historisë për shkak të ndryshimeve në rrotullimin e bërthamës së brendshme.

Kur ngadalësohet, tërheqja e tij gravitacionale në mantel rritet, duke ngadalësuar rrotullimin e Tokës dhe duke bërë që një ditë të zgjasë më shumë.

Mesatarisht, ditët po bëhen më të gjata, me rreth një të 74,000-tën e sekondës çdo vit.  1.4 miliardë vjet më parë, një ditë do të kalonte në më pak se 19 orë, krahasuar me 24 ore sot.

/rtsh.al/